Dahil Wala Ka Na

Lahat ng oras ng mundo’y ‘pagpapalit
Sa isang minuto ng ‘yong yakap na mahigpit
Ano ang iisipin
Ano ang gagawin
Sa puso ko
Ngayong wala ka na


“Sorry, I am late,” ang pabulong ko sa mga ka-grupo kong performers sa anniversary ng kumpanya namin. Kahit na naging nakaw-eksena ako sa pagkakabukas ko sa pintuan ng ballroom na nirentahan ng kumpanya namin para sa okasyong ito, lahat halos ng mga tao sa loob ay parang nabatu-balani sa lalaking kumakanta. Tila buong puso at isipan nila ay nasa lalaking ito. Wala akong magawa kundi nakipanood na rin sa kanya. Totoo nga. Napakaganda nga ng kanyang boses. Bagay na bagay sa kanta. Sa taas ng kanyang tinig kaya kahit na falsetto ay kayang-kaya! Higit doon, akmang-akma ang emosyon sa mga titik. Damang-dama ang lungkot at pighati.

Mata’y lumuluha
“Di maitila
‘Di mapaniwalaan
Ngayo’y wala ka na

Akala ko noon
Mabuti nang gano’n
Mawalay na sa piling mo
Ngayon wala ka na

Kahit anong hiling
Lahat-lahat ibibigay
Muli ko lang maramdaman
Nag-iisang pagmamahal

Lahat ng oras ng mundo’y ‘pagpapalit
Sa isang minuto ng ‘yong yakap na mahigpit
Ano ang iisipin
Ano ang gagawin
Sa puso ko, sa Buhay ko
Ngayong wala ka na

Sigawan. Palakpakan. More! More! More! Pati ako naki-ayon na rin sa lahat. At habang kinakanta nya ang isa pang awit, pinagmamasdan ko ang mukha ng lalaking ito. Napakaamo ng kanyang mukha, mapula ang kanyang mga labing bumibigkas ng mga titik tungkol sa pag-ibig. Napakaganda ng kanyang malamlam na mga mata. May lalim. May damdamin.

“Joey, we’re next!” kinabig ako ni Shiela papunta sa backstage. Saka lamang ako nahimasmasan sa aking pagkakatayo. Ako rin ay nabighani sa lamyos ng kanyang tinig. Pero kailangan kong isantabi ang sandaling paglalakbay sa alapaap.



‘BRO, GALING ng kanta mo ha!” lumapit ako sa kanya nang nasa buffet table kami. “by the way, Joey here, and you are?” sabay abot ng aking kamay.

“Thanks! I am Mark,” nakipag-kamay sya, at ipinagpatuloy ang pagkuha ng pagkain.

“Nice meeting you, Mark,” sagot ko. “By the way, it’s the first time I saw you here. Are you a guest or employee dito?

“I just transferred last month from our sister company.” Katahimikan. Isang tanong, isang sagot. Pakiramdam ko tuloy para akong asungot na bubuntot-buntot sa kanya. Hindi kaya nararamdaman nya na may interesado ako sa kanya, kaya medyo aloof ang pakita niya? Hindi naman siguro. E halos lahat na yata pati ang President namin e nag-congratulate sa kanyang magandang performance. Hindi naman siguro kalabisan kung magtanong ako. Pagkatapos ng aming presentation, ipinangako ko sa sarili ko na dapat makilala ko ang lalaking ito. Kaya kahit na mainis sya sa akin, kailangang makilala ko sya. Syempre, puro safe questions para hindi ako mabuking.

“I see. So how were you discovered sa pagkanta mo?” pabiro kong pangungulit.

“Sa karaoke bar.”

“And?”

Nangiti lang siya sa sagot ko. Nakaramdam din ang loko na isang tanong-isang sagot lang siya. “Okay, sorry if I am not much of a talker. It’s kinda rude. But I am not. Tahimik lang talaga ako.”

“Like a deep river that runs quietly?” tanong ko. Napakunot ang noo nya. “Sorry. I don’t mean to pry. With your song awhile ago, lahat yata ng nandito e nahulog sa yo. There was so much emotion in it.”

“It’s okay. You are right. Every time I sing, I make sure I put the right emotion,” ngumiti sya.

“That’s more like it!” mas bagay sa ‘yo ang nakangiti than kaninang kumakanta ka. Napahalakhak siya.

“Magkakasundo tayo. Come’s let’s find a table!” sabay kindat sa akin


NAGKAPALAGAYANG loob kami ni Mark sa maikling panahon. Kahit nasa sales ako at nasa management group naman siya, we make it a point na magkita kami. Hindi daw talaga siya sociable na tao, kaya naman nang magkaroon ng bakante sa mother company namin, nagpa-transfer siya. Hindi daw niya makaya ang trabaho sa sister company namin na ang main business ay sa marketing and sales. Hindi ako naniwala sa kanya. Magaling siyang magsalita pag kasama ako. Minsan nagdududa na ako kung bakit umalis sya sa marketing department nila. Kapag pinag-uusapan namin ang tungkol sa sales, pilit n’ya naman itong iniiba.

“Let’s not talk about it. I hope you don’t mind.”

“Of course! Kanta na lang tayo,” sabay abot ng microphone sa kanya. Sa loob ng isangbuwan, naging pastime na namin ang mag-videoke. Nadiskubre na lang naming na pareho kami ng hilig. Totoo nga ang sinabi nya na nadiscover sya sa karaoke kasi ang mga dating kasamahan niya sa trabaho ang nagsabi na maganda ang boses ni Mark, kaya siya ang natoka na mag-represent ng kanilang department.

Habang kumakanta siya. Di ko maiwasang tumitig sa kanya. Muli sinariwa ko noong una ko siyang makita. Dala marahil ng beer na nainom ko, kaya ako nagkalakas ng loob na tumitig. Dahil hindi pa naman ako lasing, nahiya ako sa sarili ko nang mahuli nya ako. Patay malisya ko namang sinabi: “Ang ganda talaga ng boses mo! Kaka-in-love, pare!” Napapangiti na lamang siya habang patuloy sa pagkanta. Kung hindi ako nagkakamali, pangatlong beses ko na siyang biniro nang ganito at puro ngiti lang ang tugon nya. Hindi ko tuloy malaman kung may gusto din siya sa akin o wala. O baka naman open lang siya sa ideya ng gay relationships kaya hindi problema sa kanya yun. Hindi kaya barkada lang talaga ang tingin nya sa akin? Walang halong malisya? At ako lang ang nagbibigay-kahulugan sa pagsama-sama niya sa akin? Nang tumigil syang kumanta.

“Aren’t you drinking too much?”

“Okay lang ako. Pang-anim lang ito. Don’t bother! Kanta ka lang. Pagkatapos mo ako ang susunod!”

“Baka hindi ka makapag-drive nyan.”

“E di you drive me home,” tumawa ako ng malakas. “You can even drive me crazy!”

“Joey, you are tipsy. I will get you a cup of coffee then we will go home.” Tumawag nga siya ng waiter at nag-order ng kape, at pinakuha na rin ang bill namin. Di ko maikaila na nawala na ang inhibitions ko, at hilo na rin ako.

“Sorry, pare! I am not my usual self.”

“It’s okay. It would be the last time na makikita kitang lasing! We will no longer order beer next time.” Sa halip na mainis ako. Nangiti na lang ako. Napakasarap ng pakiramdam ng may nag-aalala sa akin.

“At ano ang mga ngiti na yan?”

“Nothing!” pagsisinungaling ko. “You just reminded me of my mom.” Medyo nainis sya sa sinabi ko. Talaga namang nakakainis ang sinabi ko.

“Yeah, right!” padabog na lumabas. “I will just take a leak.” Pinabayaan ko na lang siya sa tantrum nya habang nakangiti pa rin ako sa nangyari sa amin.

Siya na ang nag-drive ng kotse ko pauwi. Hindi siya pumayag na ako ang mag-drive dahil ayaw pa raw nyang paglamayan, dahil maraming tao ang masasaktan. Sa isip-isip ko, madrama ang lalaking ito. Kalalaking tao, brusko, matikas ang pangagatawan, gwapo, maganda ang boses, maalalahanin, pero madrama. Sabagay, totoo ang sinabi nya. Pag namatay sya, sayang siya, at baka mapunta pa sa iba. Gusto ko mang patulugin sa bahay, hindi siya pumayag. Ang dahilan nya, may iniuwi pa siyang reports na dapat gawin. Sabagay, alas-diyes pa lang ng gabi at medyo malapit lang naman ang condo unit niya sa amin. Hinintay ko na lang siyang makakuha ng taxi bago ako pumasok sa bahay na may ngiti sa aking mga labi.


“IT’S FRIDAY. Wanna go out?” tinext ko siya.

“Sorry I can’t. Di ba sabi ko sa yo, I can’t go out during Fridays?” Oo nga pala. Sabi nya, it’s some sort of a family night kasi eto yung time na umuuwi siya sa parents nya sa Laguna. Weekdays lang kami lumalabas. Minsan nagmamadali pang umuwi kasi baka tumawag daw ang Mommy nya. Sabi ko may cell phone naman sya at dun na lang siya tawagan. Hindi na siya makahirit sa akin.

Minsan nang nasa Figaro Galleria kami, napapansin ko na palinga-linga siya at malikot ang mga mata.

“Something’s bothering you?”

“Hindi lang ako comfortable dito sa labas. Parang nasusuffocate ako sa dami ng tao.”

“So, let’s just find another table.” Pumasok kami sa loob ng coffee shop kung saan medyo secluded ang lugar. Nagtataka na rin ako minsan sa mokong na ito. Weirdo minsan. Paranoid. Ayaw makakita ng tao. Hindi kaya kriminal ang Mark na ito at nagtatago? Sabagay, naiintindihan ko naman. Sinabi nya sa akin na hindi siya gaano gumigimik. Hindi kaya anti-social ang taong ito? Sa edad nyang 27, nagtataka lang ako dahil napaka-imposible ang bagay na hindi siya gumigimik. Nung makilala nya ako, noon lamang daw siya lumalabas.

Buti na lang at may bakante pa sa loob at sa sulok pa kaya medyo may privacy. Ideal para sa isang intimate moment, ika nga.

“Comfortable ka na dito?”

“Yup! Thanks for understanding.”

“No problem. Basta ikaw,” sabay ngiti ng matamis sa kanya, na sinuklian din nya. Can I ask you something? If you don’t mind.”

“As long as it would not kill me.”

“Why that song?” Medyo nag-isip sya. “I mean bakit yun ang kinanta mo noong anniversary natin?” Matagal. Nanghahagilap ng maisasagot. “I really don’t mind if you will not answer that question.”

“Ahhh! That song! Timing lang kasi.”

“Timing for a company anniversary?”

“It’s for me actually. We had a fight. It was an outlet.” Hindi ko siya maintindihan. Bigla-bigla naman yatang nag-open? Sabagay medyo matagal na kaming magkasama kaya medyo komportable na siya sa akin. Umiling ako upang sabihin sa kanya na hindi ko makuha ang sinasabi nya.

“It’s been exactly one month when I sang that song. Isang buwan after na mag-transfer ako sa work. He told me na mag-resign na lang ako kung mag-stay pa ako sa marketing.”

Tama ba ang narinig ko? He? Kumunot ang noo ko. Hindi ako nagkamali sa aking iniisip. Bukas nga ang puso at isipan nya sa bagay na ito. Pero kahit na nalaman ko na isa pala siyang kabaro, naguluhan pa rin ako sa mga sinasabi nya.

“Joey, you have been so good to me. And I think I owe you an explanation to so many things na minsan sa tingin ko nawe-weirdohan ka na sa akin,” patuloy nya, habang nangingilid na ang luha nya. “I am a kept man.”

Hindi ko maiwasan na lihim na matuwa sa mga pahayag nya at sa posibilidad na maaari rin nya akong mahalin kung sakali. Pero hindi nararapat. Una, nakikita kong napakasalimuot ng sitwasyon. Pangalawa, medyo nagulat ako sa mga pahayag nya. Pero heto ang taong natutuhan kong mahalin kahit na patago, at tila nangangailangan ng pang-unawa. Hindi ko puwedeng dayain ang aking sarili na ako rin ay isang kaibigan na handang tumulong sa pangangailangan nya. “Go, on…I will listen.”

“Kahit na lumipat ako ng work, nagkahiwalay pa rin kami. Nasaktan ako, Joey. It pained me a lot that after four years, we had to part ways. Miguel has been so good to me. He took care of me. He gave me everything I needed. Nagselos lang siya kasi sa nature ng work ko. Ayaw nyang may makilala akong iba. Ayaw nya ng tulad nito, may kasama akong iba. May kausap na iba. Even during Friday nights na dapat nasa gimikan ako, hindi puwede, dahil yun ang araw ng pagkikita namin. Pagkatapos ng company anniversary natin, remember, nagmamadali akong umuwi that time? Niloko mo nga ako dahil wala pa namang 12 midnight at hindi pa magbabago ang hitsura ko? The truth is, I was anticipating his call. For four weeks, I waited for his call, but he never did, kahit na sinabi kong nag-transfer na ako. I felt I was in shambles. That night, he finally called and we patched things up.”

“So that means you are still on?” Masakit mang banggitin, pero kinakailangan ng pagkakataon. Tumango siya. “Yun naman pala e. So walang problema.”

“Yeah. But something’s bugging me lately. Hindi ko rin maipaliwanag, Joey. Naguguluhan ako.”

“If you can trust me enough, perhaps, I could help you.”

“You came in at the wrong time, Joey.”

“What do you mean?” lalo akong naguluhan dahil damay pala ako sa problema nya.

“When you opened the door while I was singing, I felt another door in my life has been opened.” Gusto ko rin sabihin sa kanya, ganun din ang naramdaman ko, pero kailangan ko munang magpigil. Gusto kong maging klaro ang aking sagot sa mga sasabihin nya. Ayaw kong magpadalus-dalos. “You were just so different. So carefree. Masarap kausap. Minsan medyo matigas ang ulo. At higit sa lahat, you make me feel I am needed. Natatandaan mo yung gabi na nalasing ka?”

“Yeah…” Napangiti na lang ako.

“Damn it Joey, mahal kita.

“Mark, hindi ko na kailangang sabihing mahal din kita. I hope alam mo na ito sa simula pa lang. But you seem right. I came in at the wrong time,” napabuntung-hininga ako. “And it’s painful to know that I could not reciprocate, just because the man I have learned to love is no longer free. Hindi ko alam but as of now, but what’s the use of telling we both love each other?” Hindi ko namalayan na tumutulo na pala ang mga luha ko. Mahal ko siya kung pagmamahal lang ang pagbabatayan. Pero ayaw kong pumasok sa isang relasyong hindi ko alam kung ano ang kahihinatnan. Kaya kong magmahal, pero hindi sa paraang may mga komplikasyon.

BInigyan nya ako ng panyo para punasan ko ang mga luha ko. “Maybe we could give it a try, Joey.”

“How? You tell me, how? Only you can answer that question, Mark.” Hinamon ko siya.

“Hindi ko alam. Mahal ko pa rin siya. Hindi ko alam.”

Umalis kami sa café na walang kibuan. Tila tinatantya ang bawat kilos naming dalawa, walang naglakas loob na magbuka man lang ng bibig. Isang nakabibinging katahimikan ang namagitan sa amin hanggang maihatid ko siya sa condo niya. Bago siya bumaba ng kotse, tanging pisil sa balikat ang ibinigay nya. Malayo ang tingin kong kumaway hudyat ng pamamaalam. Ayaw kong makita kung paano siya maglaho sa aking mga paningin. At muli naglaro sa isipan ko ang koro kantang inawit nya:

Lahat ng oras ng mundo’y ‘pagpapalit
Sa isang minuto ng ‘yong yakap na mahigpit
Ano ang iisipin
Ano ang gagawin
Sa puso ko, sa Buhay ko
Ngayong wala ka na

ISANG TAON na rin ang nakalilipas. Pabalik na ako ng Manila. Tiyempong may offer sa akin mag-manage ng bagong sales force sa Davao, kaya nagpa-assign ako isang lingo pagkatapos naming mag-usap ng gabing yon. Naputol and komunikasyon naming dalawa. Tanging company newsletters at company grapevine na lang ang paraan upang malaman namin ang tungkol sa isa’t isa. Dun ko nalaman na siya na ang head ng Marketing Division ng sister company namin. Sa kung anong dahilan kung bakit siya ulit lumipat sa dati niyang trabaho, hindi ko na inalam. Para ano pa? Pinilit kong huwag nang malaman pa.

Anniversary na naman ng kumpanya kaya napilitan kong magbiyahe sa Manila. May mga palabok na namang presentation ng bawat department. Hindi na ako sumali sa mga presentations dahil may mga hinahabol akong mga sales report para sa annual fiscal report. Isa pa, hindi maiiwasang magkita kami sa backstage kung saka-sakali. Ayaw kong mag-krus na muli ang landas namin. Kaya sa isang sulok, pinipilit kong mag-enjoy sa pamamagitan ng pag-inom ng cocktail drinks. Pinipilit ko ring hindi maalala ang mga pangyayari noong nakaraang anniversary. Hindi ko maiwasang balikan ang mga pangyayari, ngunit kahit na panandalian, naging epektibo ang espiritu ng alak. Unti-unti nitong pinalalabo ang mga alaala.

“Hey Joey! How’s the sales in Davao?” anang VP ng operations, na ikinagulat ko.

“We had a 30% increase compared to last year, sir,” kahit na tipsy ako, malinaw pa rin ang pag-iisip ko.

“That’s great! Keep up the good work. See you around,” paalam ng VP namin. “And by the way, don’t drink too much. It’s a long night”

“Thanks, sir!” At dahil sa sinabi ng boss ko, dali-dali akong pumunta ng wash room para mag-freshen up. Pag-angat ng ulo ko pagkatapos maghilamos naaninag ko ang pamilyar isang tao sa salamin.”

“Hi, Joey!” nakangiti niyang bati.

“Mark!” gulat na gulat ako.

“Do I look like a ghost at mukhang takot na takot ka?”

“Nabigla lang ako. Sorry. Kumusta?” tanong ko at naririnig ko ang palakpakan sa katatapos na presentation.

“Sorry, but I am next.” Paumanhin ni Mark, sabay alis.

Nang oras na yon, gusto ko mang sabihin kung gaano ako nangulila sa samahan naming, para ano pa? Pero nakaka-miss ang mga panahong magkasama kami sa videoke bar. Kapag gabi ng Miyerkoles na ipinagluluto kami ni Mommy ng dinner. Mga pamamasyal namin sa mall. Ang mga gabing magkasama kami sa Figaro. At higit sa lahat, ang huling gabi namin sa Figaro. Gusto ko rin siyang yakapin at ipadama ang pangungulilang yon. Pero hindi na puwede. May nagmamay-ari na sa puso nya.

Nang panahong iyon, gusto kong bigla na lang maglaho sa kinaroroonan ko. Kung puwede nga lang sana, kanina ko pa ginawa. Hindi naman puwedeng hindi ako umatend ng anniversary namin at tiyak hahanapin ako ng mga boss ko. Pero, dahan-dahan, binagtas ko ang hallway palabas. Ayaw ko nang maalala ko pa ang mapait na nakaraan.

Pagtapat ko sa ballroom, tamang-tama namang lumabas ang waiter. Sa pagbukas ng pintuan, narinig ko ulit ang pamilyar at malamyos na tinig. Mula sa pasilyo, kitang-kita kong muli kung paano pinaamo ng mga tinig na iyon ang kanina’y naghihiyawang mga kasamahan namin sa trabaho. Muli tahimik ang lahat sa panonood at tila manghang-mangha sa palabas.

Napako ako sa kinatatayuan ko. Hindi ko maiwasang tumingin sa umaawit. Kay Mark. Habang binibigkas niya ang bawat titik ng kanta, nakapako rin ang mga mata nya sa akin. Bumibigkas, Nangungusap. May ibig ipadama.

Mata’y lumuluha
“Di maitila
‘Di mapaniwalaan
Ngayo’y wala ka na

Akala ko noon
Mabuti nang gano’n
Mawalay na sa piling mo
Ngayon wala ka na

Kahit anong hiling
Lahat-lahat ibibigay
Muli ko lang maramdaman
Nag-iisang pagmamahal

Lahat ng oras ng mundo’y ‘pagpapalit
Sa isang minuto ng ‘yong yakap na mahigpit
Ano ang iisipin
Ano ang gagawin
Sa puso ko, sa Buhay ko
Ngayong wala ka na
More! More! More! Sigawan ng mga kasamahan naming sa trabaho. Dahil doon, naalimpungatan ako. Hindi maaari ito! Hindi maaaring maulit and nangyari na! At namalayan ko na lang na palabas ako ng hotel, papunta sa parking lot. Sa loob ng kotse, hindi ko na mapigil ang pagtulo ng mga luha ko. Kagat-labi, tanging hikbi lang ang aking naririnig. Isang taon—isang taong kong kinimkim ang damdaming ito—ng pangungulila, ng pagkasabik, ng pagmamahal sa isang taong naging mahalaga sa aking buhay. Ngunit dapat kong sikilin ang damdamin na ito dahil lalo lamang ako masasaktan. Sandali kong ipinikit ang aking mga mata at isinandal ang hapo ko nang katawan. Lilipas din ito. Matatapos din ito.

Pagbukas ko ng aking mga mata, naaninag ko ang isang lalaking nakasandal sa tagiliran ng hood ng kotse ko. Sinipat ko ito ngunit madilim. Maaring isang driver lamang at naghihintay, kaya binuksan ko ang bintana upang sabihing paaandarin ko na ang kotse ko.

“Aren’t you going to ask me now why I sang that song?” si Mark, papalapit sa bintana ng kotse.

Hindi ko alam ang isasagot ko. “How did you know dito ako naka-park?” iniba ko ang usapan.

“Madali lang namang malaman yun kasi reserved ang parking lot na ito para sa company,” sagot nya. “Care to answer my question? It would not kill you, anyway.”

“Why?” ang mahina kong sagot.

“Because, it was perfect for the moment.”

“Don’t tell me nag-break na naman kayo ni Miguel?”

“Because, last year, in this same hotel, I fell in love with a guy the first time I saw him. I also told him another door in my life has been opened. Pero nagkalayo kami because I was no longer free.”

“And what about the other door?” hindi ako tumitingin sa kanya, dahil ayaw kong makita niya ang aking pananabik ng gabing yon.

“I already sealed it. Forever…” mahinahon at nakangiti nyang sagot. “If you ask about the other door, it’s still wide open. And you asked me then ‘How?’ so I gave up everything. Miguel, the comfortable living and the materials things he gave. ”

“Why?” tanong ko. Gusto kong makasiguro sa maririnig ko.

“Because, I could not give up one thing—that is loving you, Joey.” Yumuko siya at hinawakan ang mga kamay ko na nakapatong sa manibela. “And I can’t afford to lose you, forever.”

Naging hudyat iyon para lumabas ako ng kotse. Hinawakan ko nang mahigpit ang kanyang mga kamay, at inilapat ito sa aking mga dibdib. Hinila ko ang kanyang batok at siniil ng halik ang kanyang mapupulang labi. Matagal. Mariin. Sabik na sabik. Punong-puno ng alab ng damdamin.

END.


Note:
This story is inspired by the real story of a friend. Some facts, circumstances, events and names, were changed for literary effect and to protect the identity of the persons involved. Likewise, credit is given to Nyoy Volante and Mannos for the song “Dahil Wala ka Na” under their album “OPM Klasiks” which happens to be a very important song to my friend.

Their love story has no ending yet, because it is still in the making. I chose that it had to end that way because it is my wish that one day, it would happen to both of them who are in similar circumstance.

The Untold Love Story

October 21, 1989 - Life after college was filled with a sigh of relief and contentment. Having finished wrestling with school pressures gave a soothing feeling—and freedom to do whatever I want to do with my life. But of course, cavorting from the daily responsibilities has not reached my mind. I had to move on, and earn for a living, and be free from my parents. I realized, life is really trying and grappling with everything.

My present job really jades me—most of the time physically. My training in college was extensive though, which prepared me to do things on my own. Besides, wearing a joyful and zestful feeling creates a light mood on my part, no matter how depressing life can be. Imagine being away from your friends of 5 years, which, is something you cannot control.

I could say, after all, that I am contented with my present job. I am hopeful for a promotion after passing the board exam I took last summer. My life is okay. For sure, not having a girlfriend for now will not make me a lesser person. Besides, it is not even in my list of priorities now. I am an ambitious person—and surely zealous when it comes to reaching my dreams.

This seemingly “peaceful” life seemed to end when a phone call bothered me so much. I did not know what to say. I was groping for appropriate words, which I “have” to say. I was completely dumbfounded. When asked for an answer, “yes, of course” was simply the safest remark that moment. Saying “no” for a date mean an end of a friendship between Anton and me.

When I walked towards my drawing table, I tinkered about giving in to Anton’s invitation for a cocktail and early dinner. I was not regretful though, because I have not seen him for months, even while I was in Manila to review and take my exam. Even though the anxiety crept in me, I went back to work. However, concentration is slipping throughout morning, realizing that my work was still half-done. Lyn who was busy working on the perspective of a new restaurant was also bothered by my silence that made her ask what was bothering me. I just shrugged it off…

My boss who came to inspect Lyn’s work also noticed me. I was not my usual self. He mentioned many things but what caught my attention was when he said I was supposed to submit the perspective of my project by 9 AM the next day. That was enough reason for me to gather my wits and get back to work which I completed by 3 pm. I had a good reason to go home early to prepare for my date with Anton.

While on my way home, that phone call kept on bothering and teasing my thoughts. It kept on stealing the peaceful moment of my life. Because no matter how I willfully dismiss it out of my consciousness, it remained on recurring like a dreaded disease, creating agony and numbness all over me. I don’t know why, but it surely paralyzed me for quite a time. I am puzzled with what I feel. Mixed emotions fall just like rain engulfing my entirety, leaving me facing a blank wall—incapable of initiating logical thoughts and action. I gathered my thoughts only after the annoyed taxi driver asked where I was supposed to go. I realized I passed by our home. It was drizzling along Gibraltar and walking back would be just fine. Anyway, I still had plenty of time.

I revived myself with a warm bath in the tub. While lying down, I played with the bubbles and the soothing warm water, while my thoughts toyed with the memories and the idea of a supposedly amorous relationship, which could never happen. I kept on pondering about my feelings, which continued to lurk at the dark side of my life.

Surge of resentment and questions filled my mind. Why did I give in when I could say no? Why do I still feel this way? What is Anton doing here? All I thought was that he is Manila living his own life. I never fancied that we would ever see each other again. Dad may have given him my number at the office. Dad is fond of Anton. He treats him like his own son. Sometimes I even get jealous the way he treats Anton. Whenever Anton encounters problems with his past girlfriends, I get the ire of my dad because “I did not take care of Anton or protect Anton.”

After dressing up for our date, I went straight to the restaurant where we would meet. Only a few people were dining. I chose the table where one could hardly notice me. There was no big change, as I observed the whole place again. Except for the ornamental plants, a big aquarium and the tablecloth, nothing else have changed. It was still cozy and inviting. This is the kind of place where Anton loves to dine. I have also learned to like it. I prefer fastfood and music lounges. I love jazz, which he learned to like too, that made us frequent Songs along Session Road.

I was facing the entrance door, which still shone with the glare of the setting sun, when I saw a familiar figure dashing out from a bright light. He still had those pinkish and thin lips. He knew where to go, like a natural instinct. This was our table. This same table heard our laughter, triumphs, defeats, pains of growing up, our bad moods, our crankiness whenever one gets late for a cocktail or dinner. He dashed with grace and masculinity. He gained weight, but he still looks great with how he carried those chic clothes. He is still fond of wearing trendy wardrobe. He even had a walk-in closet for his clothes! Still vain, I thought.

I felt the nervousness getting more intense, and my heartbeat faster as he walked closer. I stood up to meet him, and hugged just the way olds friends do. Of course, we felt happy and excited seeing each other after six months. Nevertheless, I tried to hide my real feelings and became casual in dealing with him—the usual way, with that laughter over corny jokes.

We talked about each other—about our lives, about the wacky past, the more responsible present, and our hopes and aspirations. We both found how we missed each other’s company, and how we longed to be with each other again as best of friends. However, our destiny has come between us. We must move on…even without each other. Anyway,we told each other there would always be times like this when we would meet each other again.

I learned that he is in the advertising department of one of the top corporations in Manila. He got the job easily. He is intelligent and aggressive that is why he did not have to exert so much effort in landing a job. Who would not hire a magna, anyway?

When we roamed into our past, I felt a prick inside. I was not sure about it. Nevertheless, it hurt, especially when we had to talk about the girl he had in college. Going back to these memories made me feel, once more, the widening gap between what I think and what I feel, with between what I want to do and ought to be done, with what I feel and think, and with what I should feel and think and lastly with how others, and even the person I am talking to, would expect me to behave. Social pressures! Despite of it all, however, I am thankful I did not have the nerve to tell him about how I felt for him. It was not just the right moment.

As friends, we had good and bad days. Like normal people, we also quarrelledl. We met through sheer coincidence. I was enrolling for an advanced computer programming class. He was a cross-enrollee from the college of commerce. He was then by that time a senior in Marketing and I was in my 4th year in Archi. Like any ordinary students, we introduced ourselves to each other. From then on, our friendship has blossomed. We helped each other with the projects and borrowed notes and lectures. Our friendship lasted even if he no longer had classes in the college of engineering and architecture. I could say that I am happy because we remained glued despite the great difference in our personalities. I am not sociable. He was Mr. Friendship. He is intelligent and I am more emotional. Perfect for advertising! Maybe it was one of the reasons why Dad liked him. My dad was just as boisterous as he is. At least my Dad would have a company when watching NBA. I was not really into sports. I got my Mom’s artistic genes.

Like a beam of light tearing the dusk, it just dawned on me I was feeling differently for him. I was falling in love with him. But at the same time, I did not want to plunge into a seemingly big trap—that is my emotions, which I fear may end to this friendship. Slowly, I found myself keeping my distance from Anton especially when I learned that he was wooing a popular girl. To shun our friendship was formidable. Yet I had to put on a face and accept everything because it was just a normal part of one’s life. I just realized, things were no longer the same the way they were. Anton was gone with the bitch.

I suppose it was a very different life for both of us. Accepting things as they were was the best solution to it all. I learned to leave everything in the past, just like the way I did things before. I made my choice because I could not just live in the world of fantasies.

Our paths never crossed for almost a month. However, I could not blame either the two of us, or Christine. I was helpless with this could-have-been sordid affair, which kept on dancing in my thoughts. At least I felt relieved and thought I was destined to defeat this feeling, after all.

Ill feelings, which devoured me, slowly melted when one day I found myself meeting him again. That no matter how I wanted to elude just to avert an unfit feeling, my desire to help my friend prevailed.

His eyes were gloomy. He even looked shabby in those chic clothes. He ended his relationship with Christine for reasons he did not elaborate. So there I was, like an old faithful friend, I shared his misery. Now I remember how we made ourselves stupid by lying along Session Road at 2 am after a drinking spree. That was fun! In between gulps of beer I told him life is not a rose garden. On the other hand, if there would be a rose garden, one should not forget that there are thorns in it. Life has so much in store for us. And there are many people who still cares for him…and not just that bitch…just like me.

How I hated myself afterwards. I felt that I was not just a piece of cork to stop the wine from dripping. But I am a friend. For me, he is still a friend, no matter how hard it is for me to keep that special feeling waiting to explode.

IT SEEMS that clearing myself of the memories and cobwebs is not quite possible. Here is this man again who touched my being and who created chaos in my mind, and most especially, the one who taught me how to feel a throb differently from others.

I was willing to put this dreadful dream to an end. It should not reach its climax anymore. If I let it slip, no one knows what would happen next. This dream, no matter how dreadful has always been feeding my whims and desires. I could not help but look at him again. He is such an easy thing to the eyes. He has not changed much. He is still boyish with those giggles and guffaws.

My thoughts kept rambling while he was driving me home. I felt so helpless and vulnerable. The silence between was also deafening and almost unbearable. Perhaps, we both felt this way maybe because he would soon leave for the US to study. This was tormenting, exhausting, and most specially—lethal.

I was wondering if Anton would believe me when I said there is nothing wrong with my silence. I also wonder if he knows how I felt for him.

The silence was broken only when I got out of his car, but this was not long enough. The sight of his car leaving created agony. I remained standing in this cold October night until I saw his car gone into the oblivion. How I wish my feelings would also go to the darkness with him so I can feel better.

I may nurture this feeling but this may only be temporary. I am also glad it happened to me. At least I knew how to feel this way. Perhaps, I am not the only one…perhaps.

Despite the pain and futile struggle to find the answer to the questions queuing up in my mind, my life was also tinted with scant happiness. However, this happiness did not make me any stronger. I was happy to see him again…with that, I feel peace….that at least, if it were my last day, I did not feel any guilt that I have done something wrong. Now I am more assured that to be human is to be able to love (even differently), hate, live and die.

But despite all my efforts, I feel my life is shattered, and I am unnerved to defeat the opposing forces. My mind has become feeble…

ANTON WAS quite astonished with what he has just read. He could hardly believe what has been neatly written in this diary, which belonged to his best buddy. He felt a cold air engulfing and shrilled him. The mystery behind Abel Gomez was inconceivable. He seemed okay when he met him last night.

He sat on the right side of Abel’s bed, still smeared with dried blood. IT was a gory sight, and he could not believe how things have happened. He found out Abel’s Dad was at the door. They hugged and cried. Both felt the angst that came with this tragic moment in their lives.

“Abel and this room will just remain in our memories,” the old man broke the silence. The way he spoke, Abel’s father has begun to accept what has happened. Abel was his only child and losing him would mean so much.

Anton was speechless. He was still holding his friend’s diary. Mr. Gomez gazed around the room, inching every corner, as if memorizing the details of the memories of his son. The pictures of his childhood, the pictures of Abel and Anton during their wacky days at the Scout Hill, the collage of photos at their Sto. Tomas hike, the neat bookshelf that Abel cleaned and arranged every weekend, the pen on the table. He drew near the study table and held the pen, which he gave as his graduation gift. It was a gold plated pen with Abel’s name neatly engraved on it.

“Have you read the diary?” he asked Anton.

“Y…yes…Dad” Anton answered hesitantly. He was thinking that Mr. Gomez would not have liked what he did. He tried to explain but Mr. Gomez interrupted him.

“Actually, Abel told me before he took his last breath that you take and read it.”

Anton now knew that all these years, Abel wanted to tell him something. And now, it became clear to him, how Abel has prized him as a special person in his life.

“The reason why Abel took away his life is in this diary. Would you like…” Abel paused reacting to Mr. Gomez’ gesture to stop.

“Abel’s life has ended, and there is no reason to look back anymore. We have to move on, Anton. You have to move on. You had good memories with your friend. If you like to treasure those memories, you can keep the diary. It is now yours.”

They bade their goodbyes with warm and tight hugs. Anton kissed Abel’s mom, as if he would never meet her again.


WHILE HE was driving on his way home to Loakan, memories of all the times they shared seemed like a movie running through his mind. They were good buddies…best of buddies that everyone talked about, and envied. From all these memories, he did not even have a single hunch that Abel loved him differently.

Somehow, guilt feelings have been budding inside him. If only he tried to dig deeper into their relationship, he would have known it. If only he had the guts himself, things would not have happened this way. However, he was just like Abel…afraid to let go…afraid of what other people would think…because it was not just how it should be.

How many times did he also conceal of his real feelings for Abel? Why did he not tell him the real reason why he broke up with Christine? Why did he not muster enough courage to tell Abel he also felt the same for him? When was the last time he wanted to tell how he feels for Abel? The last time was last night…

It is possible but not quite. Yet, it was not the point. Love is supposedly understanding and accepting a person as he is. It could have been different for both of them now, if they only dared to be different.

Tears flowed…tears of heartaches and sense of loss. He did not know how to stop it, which now makes him unable to see clearly and go beyond. This made his senses unperceiving, eclipsing his world, making him grope in the dark, unable to see the stark light beyond the horizon.

He was just as numb…as numb as he kept on thinking of those words he could have uttered, which are now like rusty and dull daggers piercing his heart. However, it was too late as he opened his eyes to the road ahead.

All he remembered was a loud crash. He felt pain, adding to the already excruciating and deeper pain he felt upon knowing that Abel’s life has ended. Nevertheless, all this pain will not last…he will not last…

Paglaya

Halos buong linggo ay inalihan ako ng pagkalungkot. Hindi ko rin maintindihan ang sarili ko. Ito ay lungkot na may kasamang pagtatanong ng mga bagay-bagay. Halos hindi ko na magawa ang trabaho ko sa opisina. Wala akong inatupag kundi buksan ang email ko sa Yahoo. Hindi ko na iniisip kung mahuli ako ng network administrator namin na naka-login ako. Sa loob-loob ko, e ano kung bawal mag-open ng personal email kapag oras ng trabaho? Eh sa bored ako e. Buong linggo, panay din ang text ko sa mga nakilala ko sa iba’t-ibang yahoo group. Nagpaparamdam ika nga. Pero halos lahat yata puro busy. Si Jason, na nagta-trabaho sa isang call center, tulog na at hindi maharap makipag-text. Si Lean na architect, out of town. Si Eric na doctor, busy din. Puro natatanggap kong reply “Heto, k lang. kaw? Musta?” E ako nga ang nangungumusta e. O siya, kalimutan ko muna sila. Hayaan ko na lang humupa ang lungkot ko. Sinabihan ko si Jason na mag-e-email ako sa kanya pero di ko na rin tinuloy, kasi, baka isipin nya, masyado na kaming close at bakit ako nagko-confide sa kanya. Pero teka, subukan ko kaya si Jim? Si Jim? Puro condo at real estate ang nasa utak. Puro client meeting. Wala namang oras yun para sa akin e.

Biyernes, medyo okey na ako. Bisperas ng Valentine’s day. Wala akong date. Wala yung misis ko e. Out of town. May mahalagang meeting sa isang project niya sa Davao. Kung bakit ba naman itinaon pang Valentine’s Day. E ano ang gagawin ko? Di naman uso ang group date sa office. Puro tigulang na kasi. Dyahe namang mag-aya ng mga staff ko kasi baka may date din sila. Bago mag-alas sais, text brigade ulit ako. Nagpaparamdam. Sa wakas, may nag-respond. Si Jim. Si Jim na hindi ako inaasahan, tinawagan ako sa cellphone. Naka-anim yata ng ring bago ko sinagot.

“Punta ka dito,” aya niya.

“San?”

“Dito sa condo,” pagka-klaro niya.

“Ngayon?” hindi ako sigurado kung o-oo o hihindi.

Para kasing nawalan na ako ng gana. Dati-rati kasi pag gusto akong makita, mabilis pa ako sa biyaheng alas-kuwatro, kahit naka-on field ako. Tatawag o kaya mag-te-text yan pag gusto niyang puntahan ko siya sa condo nya. Minsan ngang nasa Antipolo ako at uma-attend ng isang training, gusto niyang papuntahin ako sa condo niya. Kesyo miss na raw niya ako at dun na ako matulog. Buti na lang at alas-onse na ng gabi nun at sinabi ko na lang na pagod na ako at matutulog na ako.

Kumbaga, pangalawang beses na ito na naramdaman ko sa kanya. Yung init at pagka-sabik sa isa’t isa, parang nawawala na. Nung una, ang tanong ko lang, e bakit ganito ang feeling? Mas lalo na ngayon. Ang tanong ko ay hindi na isang pilosopikal na tanong? Mas may konteksto na dahil nagtatanong na ako kung may pagtingin pa ako sa kanya.

Naging kami ni Jim. Pero matagal na panahon bago kami naging kami. Nakilala ko siya sa isang gym sa Ortigas. Physical fitness at relaxation lang naman talaga ang hanap ko sa gym. Ni wala akong hinagap na maghanap ng sex lalo pa’t magkaroon ng ugnayan sa isang lalaki sa ganoong lugar.

Pero ipokrito ako kung hindi ko aaminin na kahit papano ay naranasan ko na ring main-love sa isang lalaki. Marami akong nagustuhan. Pero siyempre di nila alam at lalong hindi ko ipinapaalam. May reputasyon akong iniingatan, lalo pa’t basta pumatol ka sa kapwa mo lalaki e sagad ang panlalait ng mga tao sa iyo. Buti nga sa panahong ito,mas tanggap na ang mga bading o silahis o “bi.” Mas nakakaunawa na ang mga tao. E nung 80’s mabansagan kang bading e para ka ng isang kriminal na dapat itatwa ng kahit na sinong tao, kabilang na ang mga mahal mo sa buhay na akala mo ay makakatanggap sa iyo.

Kaya’t sinikap kong itago ang nararamdaman ko. Mahirap, pero dapat tiisin at tikisin ang sarili para walang aberya. Kung sinturunin nga ako ng tatay ko dahil sa kakulitan ko nung bata ako e grabe na, yun pa kayang mag-ladlad ako? Torture talaga. At dinala ko yan ng tatlumpung taon.


Chapter 1 - Pagkamulat

Bagong lipat si Gaerlan sa eskuwelahan namin. Meron kasing exchange program ang mga eskuwelahan sa probinsiya namin. Si Gaerlan ang isa sa naipadala sa bayan namin. Maputi si Gaerlan, kumpara sa karamihan sa amin. Medyo malaking bulas. Bilugan ang katawan. Makinis at malinis manamit. Palangiti. At gwapo. Grade 5 kami noon at naisama sa section namin. Masarap kasama si Gaerlan. Medyo pilyo nga lang at medyo maingay sa klase. Pero sabi nga, “He has a way with teachers,” kaya hindi napapagalitan. Kung ide-describe ko siya ngayon, sasabihin ko: “Charming yang batang yan.” Ganun si Gaerlan. Kaya naman halos ng mga babae sa section namin at sa ibang section, e nabaling ang pagtingin sa kanya. Pati yung crush ko na cute at matalino e tipong may crush kay Gaerlan. Love triangle.

Nararamdaman ko, galit ako kay Gaerlan kaya naman hindi ko siya kalaro. Mas okay pa rin yung mga dati ko nang ka-klase. Ang laro namin--harang-taga, soccer, tumbang preso, at kung minsan nakikilaban kaming mga lalaki ng Chinese garter sa mga babae. Palagi kaming panalo kasi mas mataas kaming lumundag at manungkit ng garter gamit ang paa habang nagta-tumbling sa ere. Pero ang pinaka-ayaw ko sa lahat yung barilyaga. Yung bang dalawang grupo e maghahabulan at mag-uubusan ng miyemro. Ayaw ko nun. Nakakapagod at lalo na kung ikaw na lang ang natitira at lahat ng kalaban ninyo a hahabol. Parusa ang larong yun.

Dahil nga bago lang si Gaerlan, gusto rin niyang makipag-kaibigan. Nung una, hindi ko pinapansin. Kasi nga sa tingin ko e mukhang mayabang at higit sa lahat galit ako kasi yung crush ko e may crush sa kanya. Pero unti-unti ay nakuha niya ang loob ko. Mag-aaya yan na bibili ng ice candy sa labas ng gate. O kaya naman, hihingi ng kornik sa akin. Tuwing Sabado, magkikita kami at magpapalipad ng saraggola sa open field ng school namin. Pag tag-ulan naman, magkasama kaming nanghuhuli ng mga butete sa kanal na malapit sa eskuwelahan namin. Hanggang naging magkaibigan kami.

Masarap maging kaibigan si Gaerlan. At masarap maging kaibigan ng crush ng bayan, dahil pakiramdam mo, yung mga babae may crush na rin sa yo. Pero unti-unti, nag-iiba ang nararamdaman ko sa kanya lalo na nung damating si Noel sa eksena. Hindi ko siya pinapansin kapag kasama niya si Noel. Si Noel ay yung ka-klase ko rin na kung kumilos ay meron nang pagka-bakla. Yun bang pumipilantik ang mga kamay at may-patili-tili pa. Gusto ko mang batukan e hindi puwede kasi anak yun ng titser. Ma-office pa ako. Hindi ko alam, basta naiinis na lang ako. Nung lumaki na ako, nalaman kong selos pala ang tawag dun. Hanggang sa nagtagal, sumama na rin si Noel sa amin. Tatlo na kami. Pero siyempre, hindi pa rin maalis ang inis ko kay Noel. Sa halip na ako lang ang binibigyan ni Gaerlan ng atensyon, e meron pang iba. Masaya kasing kasama si Noel lalo na kapag kabaklaan na ang mga kilos niya. Yun ang gusto ni Gaerlan. Gaya niya na laging masaya.

Minsan umuwi akong malungkot. Nalaman ko kasi na kasama ni Gaerlan si Noel na umatend ng birthday ng pinsan ni Noel. At hindi ako naisama kasi matagal daw akong magdilig ng alaga kong pechay sa garden ng school. Napansin ng nanay kong medyo matamlay ako pero hindi ko sinabi ang totoo. Nagdahilan na lang ako na pagod ako sa pagdidilig ng pechay. Nalulungkot ako hindi dahil hindi ako nakasama sa birthday party. Pero nalulungkot at nagagalit ako kasi may umagaw ng mahal kong kaibigan.

Hindi ko na naubos ang hapunan ko na ikinagulat ng nanay ko. Labis kong dinamdam yun. Pakiramdam ko wala na akong kaibigan. Halos tumulo ang luha ko dahil sa lungkot at inis, hanggang sa nakatulog akong may galit sa dibdib.

Bandang madaling araw, nagising ako ng isang panaginip. Hindi ko yun maintindihan. Bakit kami naghahalikan ni Gaerlan? At habang kami ay naghahalikan, bakit pa niya idinuduro ang ari niya sa ari ko at pilit ikinikiskis yun sa ari ko? Pero bakit hindi ako pumalag o tumanggi? Kasi, may kakaibang sensasyon akong naramdaman, na nun ko lang naranasan. Balisa ako kinaumagahan pero sa loob-loob ko, masarap kaya yun kung mangyayari nga sa amin?

Simula noon, iba na ang naging turing ko kay Gaerlan. Naging mailap ako at medyo lumayo sa kanya. Kasi iniisip ko na baka napanaginipan din niya yun. Meron kasi kaming kuro-kurong magka-ka-klase noon na ang panaginip ay karugtong o kaugnay ng panaginip ng ibang tao, at posibleng mangyari yun sa amin ni Gaerlan. Dahil isip bata, iniwasan ko siya at baka kung ano pa ang mangyari sa amin. Aaminin ko na medyo nahihiya ako sa panaginip ko. At dahil nga sa kuro-kuro namin, talaga namang nakakahiya kung ganon din ang panaginip ni Gaerlan. Para kasing totoo. Dahil dun, unti-unti akong lumayo sa kanya. Sumali na ako sa barilyaga kung saan hindi siya sumasali kasi medyo piki siya at hindi makatakbo nang husto. Palagi siyang nahuhuli at ayaw siyang isali ng mga kalaro ko, kasi pampatalo daw sa team. Hanggang sa nagkalayo ang loob namin at naging mag-best friend na sila ni Noel.


Chapter 2 – High School Memories

Naka-gradweyt ako sa elementary na kinalimutan ang lahat ng nagyari sa akin. Nung high school ako, ang mga barkada ko puro mga ‘straight’. Pero dahil bata pa nga, hindi ko rin sigurado kung may mga barkada rin akong silahis.

Sa bawat umpukan ng barkada, laman ng usapan ang tungkol sa sex. Panahon kasi ito ng pagdiskubre sa iyong sekswalidad. Dito na-eestablish kung ano ang sexual preference mo. Dahil di pa naman uso ang internet noon, nag-‘post’ ako ng tanong sa grupo habang gumagawa kami ng project sa practical arts.

“Tsong (yun pa ang uso noon), nasubukan nyo nang magbate?”

“Oo naman! Di ba ang sarap lalo na pag nilabasan ka?” sagot ni Jonas. Si Jonas ay yung ka-klase ko na medyo brusko. Moreno at kulot. Dahil kulot, medyo pilyo. “Pero nung unang nilabasan ako, malabnaw pa. Parang tubig lang. Pero nung inulit ko nang inulit, puti na. Tamod ang tawag dun!” pagmamalaki niya.

Tawanan kaming lahat, hanggang sa ibinato sa akin ang usapan. “Siyempre naman!” sagot ko. “Pero mahirap magpalabas kapag hindi mo pinatigas ang mga paa mo,” advise ko pa. “Tapos, mas nakakalibog pag meron kang tinitingnan na bold! Sarap mga tsong!” Tawanan ulit. Hanggang sa nalaman namin na halos kami pala ay nagbabate at ganun ang mga style namin.

Betamax pa ang uso noon, kaya kuwentuhan pa rin kung nakapanood na kami ng betamax. Pag sinabi mong betamax noon, x-rated o kaya rated R ang pelikula. Sabi ko, ako hindi pa. Tawanan ulit ang mga barkada! Kaya naman sinabi ni Jonas, minsan daw punta kami sa bahay nila pag wala yung kuya niya para manood kami ng betamax. May puwesto kasi sa palengke ang mga magulang ni Jonas. Yung kuya niyang si Jimbo ay nasa college na siya ang taong-bahay. Dun siya nag-aaral sa isang college sa amin. Kapag break time, umuuwi siya para i–check ang bahay habang wala pa silang nakukuhang katulong.

Minsang lumuwas ng Manila ang mga magulang ni Jonas, taong-tindahan ang kuya ni Jonas. Nagkataon ding sem-break nun kaya ang kuya niya ay puwede magbantay sa palengke. Bilin ng Nanay ni Jonas, pagkatapos ng klase, umuwi agad siya upang magbantay ng bahay. Mahirap kasing masalisihan ng magnanakaw. Kagagaling pa naman ng Saudi ang tatay ni Jonas kaya posibleng target yung bahay nila ng magnanakaw.

Nung araw na yun, napansin ko si Jonas na nagmamadali at tinanong ko kung bakit? Sinabi nga niya ang dahilan. Kaya naman naipaalala ko ang tungkol sa imbitasyon nya na manood kami ng betamax. Napangiti siya. “Sige,” aniya. Tinawag pa namin si Ambet na papalabas na rin ng gate. Si Ambet ay tsinito at medyo malaking bulas sa edad na 13. Para siyang F4 sa bagsak na buhok niya. Halata rin na malaki ang sa kanya kasi makikita mo sa pantalon niya ang di normal na umbok sa harap. Kaya naman ang tawag namin sa kanya, Ambet-log. Uso noon ang baggy pants pero mas gusto niya yung flat front kaya naman kitang-kita ang hugis ng bayag niya sa uniform namin. Sa murang edad, napansin ko na si Ambet. Kasi kapag nakikita ko siya, naaalala ko si Gaerlan. Magkahawig sila. May dimples nga lang si Gaerlan. Pero kung makatitig itong si Ambet, matutunaw ka. Para kang hinuhubaran. Kaya naman crush-na-crush din siya ng mga babaeng ka-klase namin, at pati na rin ang mga teachers naming dalaga.

Nagmadali kami sa paglalakad. Buti na lang, dalawang kanto lang ang layo ng bahay nila Jonas sa iskul namin. Binuksan niya ang gate na naglikha ng nakakangilong ingay. Tinanong ko pa kung bakit di nila lagyan ng grasa para di masakit sa tenga. Style daw yun ng tatay niya para malaman kung may pumapasok sa bakuran. “Para din malaman namin kung dadating ang kuya niya,” hagikgikan kaming nagkakaunawaan kung ano ang ibig sabihin ni Jonas. Medyo may kalayuan din ang gate nila sa bahay. Siguro mga 25 metro. Malawak kasi ang lote nila na pinapalibutan ng mga punong mangga, santol at kaimito. Kaya naman patakbo si Jonas upang buksan ang pinto. Bale may grill pa ang main door nila bago yung kahoy na pintuan. “Sobra naman ito,” sa loob-loob ko. Hanggang sa tumambad ang kabahayan nila Jonas. Malaki ito at moderno ang design kasi nga Saudi-boy ang tatay. Diretso si Jonas sa kusina at kumuha ng chippy at pepsi habang kami naman ni Ambet ay naghihintay sa sofa. “Lalaklakin natin,” pangiti niyang sabi pagbalik niya. Agad niyang sinindihan ang TV at betamax, “baka dumating agad si kuya,” sabi niya. Minsan kasi di na umaabot ng alas-6 ang mga magulang niya sa palengke lalo na pag matumal ang benta. Alas-5:30 pa lang e nasa bahay na sila. Alas-4 y media na nun kaya dapat bilisan niya. “Anong gusto nyo?” tanong niya. Sabi naming siya na lang ang bahala kasi wala naman kaming alam na x-rated. Isinalang niya yung ‘High School Memories.’ “Maganda ito,” pagyayabang niya. Ipinapaalam niya na napanood na niya yun at hindi na virgin ang mga mata niya sa ganung mga eksena.

Matindi ang mga eksena sa harap namin kaya halos di naming mainom at makain ang meryendang inilabas ni Jonas. Titig na titig kami sa tsupaan sa likod ng bus. Yung babae na miyembro ng cheering squad, tsinutsupa yung team leader ng mga kalalakihan. Akala nila sila lang ang gumagawa nun habang nagbibiyahe sila papunta sa football game, pero hindi nila alam yung iba ding mga magsyota ay gumagawa nun. Nakita ang ginagawa nila kaya gumaya na rin sila. Kaya nagmistulang piyesta ang loob ng bus habang yung drayber ay walang kamalay-malay na matinding tsupaan ang nagyayari sa bus. Isa lang ang napansin ko sa mga lalaking bida. Malalaki ang kargada nila. Napapalunok ako habang unti-unting labas-masok sa bibig ng babaeng bida ang gaga-brasong ari nila. Hindi ako nagpahalata na medyo nasabik at nalilibugan ako sa mga nakikita ko. Nadagdagan pa ang libog ko kasi hindi ko ini-imagine na ako yung tsinutsupa, kundi ako yung tsumutsupa. “Ano kaya ang pakiramdam ng may subong uten?” tanong ko sa sarili ko. Biglang natigil ang eksenang tsupaan. Napabuntong-hininga kaming tatlo, at nakita ko si Ambet na nagkambyo ng ari niya. Nire-recall lang pala sa isang reunion ang karanasan nila sa high school, kaya parang may nagna-narrate ng kuwento. Pakiramdaman kaming tatlo. Walang umiimik. Nagkunwari din akong di ako apektado sa pinapanood. Dahil natuyo ang lalamunan ko sa panonood, minabuti kong magsalin ng pepsi sa baso at inumin ito. “Pampatanggal ng init,” pabiro ko. Dahil dun, tawanan kaming tatlo at nagkaintindihan na nalilibugan kaming lahat.

Patuloy pa rin ang palabas, hanggang hindi na nakapagpigil si Jonas. Dahil sa kanila ng bahay, parang nawala ang inhibitions niya at inilabas ang matigas niyang ari. Mga 4.5 pulagada pa lang ang sa kanya noon pero medyo payat. Nakita rin yun ni Ambet at gumaya din. Nasa 4.5 pulgada rin yun pero higit na mataba, parang braso ng isang sanggol. Kahit na gulat sa mga nangyayari, nasabik ako kasi first time kong makakita ng ari ng isang lalaking tuli maliban sa akin. Puro hingal ang naririnig ko sa dalawa, habang patuloy sila sa paghagod nang pababa at pataas. Inilabas ko rin ang akin. Medyo may kaliitan sa habang 4 na pulgada pero hindi rin naman patatalo sa taba. Maliit akong bulas noong high school kumpara sa kanila. Ginaya ko ang ginagawa nila. Nagkatinginan ang mga mata naming namumungay. Napangiti si Ambet na parang may namumuong kapilyuhan. Lumapit sa akin si Ambet at pinahawakan ang ari niya sa akin habang binabawi ang kamay ko sa ari ko. Gusto rin niyang hawakan yung sa akin. Nainggit si Jonas at nakisalo sa ginagawa naming talo. Nagbatehan kaming tatlo. Pawang mga sabik at nanginginig ang aming mga kamay. Puro pabulong at buntong-hininga ang maririnig sa aming tatlo habang patuloy kaming nanunuod ang mga eksena sa TV. Pakiramdam naming lalabasan na kaming tatlo nang makarinig kami ng pamilyar na ingay galing sa gate. “Si kuya!” patayong sabi ni Jonas. “Baka makita tayo!” dali-daling ipinasok sa pantalon niya ang niya ang ari niya, at pinatay ang TV at pinindot ang ‘stop’ sa betamax, hindi na niya nakuhang i-eject ang bala, at tamang-tama namang papasok na sa pintuan ang kuya ni Jonas, si Jimbo.

“Andiyan ka na pala?” tanong Jimbo.

“Kararating lang, kuya,” pagtatakip ni Jonas.

“Nagsaing ka na ba?”

“Hindi pa kuya, kasi pinag-uusapan namin yung project namin sa pratical arts. Mamaya na lang,” kalmado niyang sabi. Napa-bilib din ako sa pag-arte nitong mokong na ito. Parang walang nangyari, at kahit na nanginginig pa kaming tatlo sa naunsiyaming libog, kami rin ni Ambet ay nakisabay sa pag-arte ni Jonas. Kunwari at nag-drawing kami sa notebook kung ano ang hitsura ng project namin habang pinupunasan ang mga butil-butil naming pawis sa noo. Hanggang napansin ko ang mga mata ni Jimbo na nakatingin sa betamax na nag-bi-blink yung orasan na nakalagay ay ‘12:00’. Napangiti lang si Jimbo una sa sa akin, pagkatapos sa aming tatlo habang nakatingin sa mga harapan naming na medyo namumukol pa. “Sige, ako na lang ang magsasaing. Pagbutihin ninyo ang paggawa nyo ng project ha?” pangising sabi nya. Habang papatalikod papuntang kusina, pasimple ngunit may halong pagbibirong sinabihan ang kapatid “Jon-jon, i-eject mo yang bala ng betamax, baka maipit na naman yan. Mahal magpagawa.”

Tinginan kaming tatlo. Hindi na sumagot si Jonas na Jon-jon pala ang palayaw, at sinunod ang kapatid. Huli kami. Pero sabi ni Jonas kinabukasan, okay lang naman daw yun sa kuya niya kasi kasama siya minsan manood ng bold. Kung hindi inexplain sa amin ni Jonas ito, mahihiya na kaming manood ng ganong mga pelikula sa kanila, lalo na kapag makikita namin si Kuya Jimbo sa kalsada. Kaya simula noon, nagpapaalam na si Jonas kay Kuya Jimbo na pinapayagan naman ng huli. Huwag lang daw kaming magsasama pa ng iba kasi baka magtaka ang nanay at tatay nila at palaging maraming ka-klase si Jonas na dumadalaw sa bahay nila.

Naging makulay ang high school naming tatlo laluna pagdating sa sex. Pag nalilibugan kaming tatlo, nagbabatehan kami sa CR ng school o kaya ay manonood ng betamax kina Jonas. Halos lahat na yata ng x-rated napanood na namin. At ilang daang beses na rin kaming nagparaos. Iba’t ibang paraan ng pag-hagod at pag-taas-baba ang natutunan namin. Nagpalitan din kami ng mga litrato ng mga babaeng hubo’t hubad. Minsan may mga eksenang nagtatalik ang babae at lalaki gamit ang iba’t ibang posisyon. Mas gusto ko yung mga litratong iyon kasi minsan ipinapakita ang matataba at mahahabang ari ng lalaking matitipuno ang katawan. Inilihim ko kina Jonas at Ambet ang mga pagkasabik ko sa ganitong mga litrato, kaya naman sa hinagap ay di sila nagkaroon ng ibang akala kapag nagbabatehan kami, ibang ang pakiramdam ko kapag hawak ko ang mga ari nila.

Apat na taon ding ginagawa naming tatlo ang pagpaparaos sa isa’t isa lalo na kapag nagkukuwentuhan kami sa mga siyota namin at kung paano namin hinahalikan ang leeg at suso ng mga naging girlfriend namin. Itong si Jonas, kinuwento rin kung paano niya nakuhang hawakan ang clitoris ni Mylene na naging siyota niya at kung pano mamilipit ito sa sarap. Ginawa rin namin ni Ambet yung sa mga naging girlfriend namin at totoo nga ang mga payo ni Jonas. Sa paglaki naming tatlo, unti-unti rin naming namalas kung pano nag-iba ang hitsura namin, ang aming pangangatawan, ang paglaki ng mga ari namin, at ang pagkapal ng buhok naming sa kili-kili at ng aming mga bulbol. Pinakamakapal yung bulbol ni Ambet kasi nga medyo may pagkabalbon. Meron din siyang love trail na abot hanggang pusod at unti-unti rin ang pagkapal ng buhok sa dibidib niya. Ako, nanatiling makinis ang katawan ko pero makapal na rin ang bulbol ko. Yung kay Jonas ay katamtaman ang kapal at maayos ang pagkakahiga na kung susuhin mo man yung ari niya, di makakalikot ng buhok ang ilong mo.

Hanggang sa umabot sa bagay na nakuha namin ang pagkababae ng aming mga girlfriend. Ako, nadevirginize ko si Ellen noong junior-senior prom namin. Malibog ang babaeng yun kaya nakuha ko ring iraos ang matagal ko nang pangarap. Ginawa namin yun sa isang bukas na classroom sa school, habang abala lahat sa pagsasayaw sa gym kung saan idinaos ang JS prom. Medyo awkward pa nga kasi nahirapan akong pumasok dahil first time din pala ng loka. Kahit na medyo malandi ang dating niya pero di pa rin pala siya natitikman ng kahit na sinong lalaki. Sa loob-loob ko, naka-jackpot ako.

Yung kay Jonas naman ay nangyari noong 3rd year high school pa lamang kami. Kasi nga dahil malibog talaga ang mokong, napilit niya na ma-devirginize din si Arlene na nasa 4th year na. Pero hindi niya syota yun. Kung baga, barkada lang namin. Minsan nag-swimming kami sa beach. Biglang nawala yung dalawa at dun nga may nangyari sa kanila sa cottage. Simula noon, naging sweet na sila at naging sila na nga. Kumbaga, nauna yung sex bago ligawan.

Ibang klase naman yung kay Ambet. Dahil nga makalaglag-panty ang titig ng loko, tatlu-tatlong babae ang naghahabol sa kanya, lalo na nang malaman ng mga babaeng yon na nag-break na sila ng syota niyang si Myra. Panay ang padala ng mga sulat na scented pa ang mga stationery. Si Liza ang pinakamahinhin sa tatlo pero pailalalim kung bumanat. Mahusay magsulat ng mga love letters ang gaga kaya naman unti-unting nahuhulog ang loob ni Ambet sa kanya. Sa totoo lang, inggit kami kay Ambet kahit na siya ang pinakahuling lalaking birhen sa aming barkada. Hindi naman kami pahuhuli kung sa hitsura lang. Pero iba talaga ang dating ni Ambet kasi nga may x-factor ang loko. Pati nga ako kung minsan tumititig sa kanya at minsan nahuli na niya ako. Wala lang, sabi ko. “Nababakla na yata ako sa yo tsong!” pabiro ko. Tawanan na lang kaming tatlo. Buti na lang, namana ko na rin kay Jonas yung paggawa ng dahilan at pag-arte, “Andami kasing nabibighani sa iyo e! Pa-kiss nga!” tawanan ulit kami. Hindi lang niya alam, may crush talaga ako sa kanya.

Isang umaga bago mag-flag ceremony, abot-tenga ang ngiti ni Ambet. Halatang-halata na may itinatago ang loko. Malapit na ang graduation noon kaya malapit na rin ang taning namin ni Jonas sa kanya. Kung hindi siya made-devirginze bago mag-graduation, kami ang mag-dedevirginize sa kanya. Pabiro pero sa tingin ko, kung ako lang, talagang tototohanin ko. Ipinakita ni Ambet sa amin yung sulat na dala niya. Galing yun kay Liza. Laking gulat namin nang buksan namin, may nakaladlad na condom at may message na “Fill it up for me!”

“P……….na!” napamura kami ni Jonas. Hindi kami makapaniwala na galing kay Liza yung sulat na yun. Pero yung mura kong yun, may kahalong pag-iimbot. Muli, naramdaman ko ang selos na bumalot sa katawan ko nung nasa elementary pa lang ako. Selos na halos pumupunit sa dibdib ko at sa buong pagkatao ko. Pero hindi ko ipinahalata yun kay Ambet at Jonas. Nakiayon na lang ako sa mga plano nila. Kinunsinti namin si Ambet sa balak niya. Idinala ni Ambet si Liza sa kubo namin sa bukid na di kalayuan sa kabayanan. Malapit na rin ang anihan noon kaya nagawa kong sabihan ang tatay ko na punta kami sa bukid para magbugaw ng mga ibon na kumakain sa uhay ng pananim namin. Para kaming magpi-piknik dahil pinabaunan kami ni Mama ng meryenda at pananghalian.

Dala ang owner jeep ni Papa, binagtas namin ang maalikabok na daan papunta sa bukid hanggang makarating kami sa palayan namin. Wala noon si Mang Peling na nag-aasikaso ng pananim naman kaya pumayag na rin si Papa na pumunta kami. Maliban kasi sa pagbabantay, malapit din sa sapa yung kubo namin kaya parang swimming din ang nangyari. Kasama rin namin ang mga girlfriend namin kaya masaya kaming lahat. Dahil na-plano na namin, iniwan namin si Ambet sa kubo na kunwari ay siya ang natokang mag-ayos ng pananghalian. Gustong magpaiwan ng mga girlfriend namin ni Jonas pero nanaig pa rin kami. Ipinaliwanag namin sa kanila na gusto ni Ambet na magkasarilinan sila ni Liza kasi nililigawan pa niya ito, kaya pumayag na rin sila. Habang naglalakad kami sa pilapil papuntang sapa, nabubuo na sa isipan ko kung ano ang gagawin ni Ambet. Na-plano na nga kasi e. Habang nagtatampisaw kami sa mababaw na sapa, iniisip ko pa rin kung paano magtampisaw si Ambet sa kaligayahan. E pano nga, itinuro din naming kung anu-anong klaseng foreplay ang dapat gawin. Yung paghalik sa labi, pag-sipsip sa dila, pagdila sa leeg pababa sa mga utong at ang kasabay na paghipo sa sentro ng pagkababae, ang pagkiliti sa clitoris na siya namang talagang magpapaliyad sa isang babae, laluna kung didilaan mo ito nang unti-unti hanggang sa pagsibasib at paghimod nito. Itinuro rin naming kay Ambet na malalaman niyang gusto na ng babaeng ipasok ang ari ng lalaki kung sumasabunot na ito at hininila na siya pataas. Parang bata rin naming tinuruan kung paano kumadyot nang dahan-dahan hanggang pabilis nang pabilis nang hindi nabibitin ang babae. Hangga’t maari, sabi namin ni Jonas, kailangan sabay kayo o kaya ay mauna ang babae na maabot ang climax para siguradong masarap.

Pagbalik namin pagkatapos ng 30 minuto, napansin kong hapo si Ambet. May butil-butil pang pawis sa kanyang noo na tanda ng pagkapagod. Si Liza naman ay maayos pa ring tingnan pero halata ring may nangyari na sa kanila kasi nga nabura na yung lip sheener sa labi niya. Ang mahabang buhok niya na ay nakapusod ay maayos nang nakalugay sa likod.

Kindatan at titigan lang at nagkaintindihan na kaming tatlong magkakaibigan kung naisuko na ba ang Bataan. Nagkaayos ika nga. Kumain kaming lahat na parang walang nangyari, at bago matapos ang pananghalian, in—announce ni Ambet na sila na ni Liza. Inexplain nya na habang wala kami ay napasagot niya si Liza. Tawanan ang lahat at masaya kaming nagpahinga pagkatapos ng pananghalian, maliban kay Liza at Ambet na sweet na sweet sa kanilang mga ikinikilos.

Matindi pa rin ang kirot na naramdaman ko, katulad nang gabing halos maluha ako sa nangyari sa amin ni Gaerlan na ipinagpalit ako kay Noel. Ngayon ko napatunayan sa sarili ko na ako pala ay umiibig sa kapwa ko lalake. Kasi hindi naman ganito ang naramdaman ko nung magka-syota si Jonas. Oo, naging syota ni Ambet si Myra, second year high school pa lang kami noon, kaya parang barkada lang Myra at wala pang halong libog ang pag-iibigan nila. Kumbaga, pakiramdam ko, akin pa rin si Ambet kasi kasama pa rin ako sa pagpaparaos niya tuwing nalilibugan kaming tatlo. Ngayon, iba na ang sitwasyon. May pagpaparausan na si Ambet, gayon din sa akin at kay Jonas.

Nakagradweyt na kaming tatlo sa high school at sabay-sabay na nag-college. Unti-unti ring nabura na sa ugnayan namin lalo na yung pagpaparaos kasama ang isa’t isa. Kumbaga, nag-mature na rin kami at may kanya-kanya na kaming buhay. Bahagi na lamang ito ng aming mga kuwentuhan na kung minsan ay nakakahiyaan na naming banggitin tuwing magkikita kami sa panahon ng sem break.

Subalit kung susumahin ko ang lahat ng mga pangyayari noong high school, dito ko nadiskubre kung sino ako at kung ano ang hanap ko. Subalit sa kabila nito, hindi ko pa ring kayang kumawala sa nakagisnan kong pagkatao. Masakit mang tanggapin minsan, kailangan kong panindigan ang aking pagiging lalaki sa isip, sa salita at sa gawa.

Chapter 3 – Ganap

Na-focus ang lahat ng energy ko sa pag-aaral nung mag-college ako sa Manila. Sa kabila nito, naranasan ko pa ring magka-girlfriend habang mag-on pa kami ni Ellen. Pa-macho ang image ko noon. Ang hindi alam ng lahat, ito ang paraan ko upang maitago ko ang aking tunay na pagkatao. Dahil dito, kabi-kabila ang mga naging syota kong babae. Kada semester, bago ang syota ko. Ginagawa ko ito dahil gusto kong takasan ang mga babaeng gusto e palagi ako sa tabi nila. Hindi ako guwapo pero may dating, sabi nga. Unti-unti, nararamdaman ko na rin ang maging crush ng mga babae. Mula sa pagiging patpatin, lumaki rin ang katawan ko, dahil siguro sa pagiging officer ko sa CMT. Regular ang ehersisyo namin mula Lunes hanggang Linggo. Unti-unti,nakikita ko ang paglaki ng aking mga braso, hita (na kitang-kita ang mga masel sa masikip na fatigue uniform), ang pagkapal ng dibdib ko, ang pag-umbok ng puwet ko, na siya namang tinititigan ng mga classmate kong babae at mga binabae. Sa height kong 5’8”, at sa kayumangging balat, pakiramdam ko noon, ako si Richard Gomez na may animal appeal.

Maliban sa CMT, naging aktibo ako sa mga academic organizations. Dahil nga sa aking machong image, palagi akong nakatoka sa mga sportsfest. Mula 1st year hanggang 4th year college, palagi kong partner-organizer si Sky sa mga sportsfest na ito. Bansag namin ang Sky sa kanya kasi Langit ang apelyido nya – Edward Langit.

May dugong Chinese si Sky, kaya maputi siya at makinis kumpara sa akin. Sa biglang tingin, may hawig siya kay Aga Mulach, kaya kung minsan, Aga ang tawag namin sa kanya. Kabi-kabila rin ang mga naging syota ni Sky. Bukod sa guwapo, nasa dean’s list pa siya, at may kaya ang loko. May sarili siyang apartment at siya rin ang nagma-manage sa iba pang mga apartments sa iba’t ibang parte ng Quezon City, dahil nasa abroad ang Mama niya. Broken family sila at bukod tangi siyang anak, kaya naman sunod sa luho. Nalaman ko ang lahat ng ito sa kanyang pagkukuwento ng kanyang buhay. Madalas kaming nag-iinuman sa bahay niya at dito niya ibinubuhos ang sama ng loob niya sa kanyang ina, at sa kanyang ama na simula noong grade 3 siya ay tanging larawan na lamang ang nagpapaala-ala sa kanya. Subalit sa likod ng lahat ng ito, nanatili siyang responsableng tao na gustong magkaroon ng direksiyon ang buhay. Dahil dito, lalong tumindi ang paghanga ko sa kanya. Aaminin ko na nag-uumpisa pa lang kami bilang partner sa mga sportsfest, may lihim na pagtingin na ako sa kanya.

Nasa 3rd year na kami noon, buwan ng Nobyembre at sportsfest na naman. Nakagawian na naming matulog sa kanila isang linggo bago ang sportsfest dahil sa paghahanda namin sa mga games na isasagawa, ang mga rules, ang mga materyales na gagawin, mga certificates, streamers, at iba pang mga kailangan. Buong linggo ay halos mapuyat kami sa paghahanda. Sampu ang miyembro namin ni Sky pero nagsisiuwian ang mga ito pagsapit ng alas-onse ng gabi dahil sa mga iba pang academic requirements na dapat nilang tapusin. Dahil barkada ko na nga si Sky, malaya akong nakikitira sa kanyang apartment nang buong linggo, na gustong-gusto naman niya kasi nga nag-iisa siya sa kanila, maliban sa dalawang katulong niya.

Kahit na Nobyembre na, mainit pa rin ang panahon. Pagkaalis ng mga ibang miyembro, nag-decide akong maligo dahil amoy pawis na ako at puro pintura ang mga braso at kamay ko. Gayun din si Sky. Pero pinauna niya ako kasi bisita daw ako. May sariling banyo ang kuwarto ni Sky kaya sa itaas na niya ako pinaligo dahil barado ang banyo sa ibaba na dati kong pinapaliguan. Nauna akong maligo at naramdaman ko na lamang ang pagsunod ni Sky sa kanyang kuwarto dahil kumalabog ang pinto. Medyo natagalan ako dahil nga sa sobrang dumi ko. Napilitan tuloy si Sky na katukin ako at niloko pa ako na baka nagbabate na daw ako at baka multuhin siya ng mga ‘anak’ ko na itinatapon ko sa drainage. Hagalpakan kami ng tawa kahit na nasa loob pa ako ng banyo. Ilang minuto pa ay natapos na ako, at dun ko naalala na wala pala akong dalang tuwalya. Bahagya akong sumilip sa pintuan ng banyo para manghiram ng tuwalya kay Sky. Sa aking pagsilip tumambad ang isang eksena na nagpainit ng aking dugo. Naka-brief na lamang si Sky at nakapikit sa kama na sa tingin ko ay dahil sa pagod. Medyo kinabahan ako sa nakita ko kaya unti-unti ko ulit isinara ang pinto. Pagkatapos ay kinalikot ko ang door knob na senyales na lalabas na ako. Pagsilip ko ulit sa pintuan ay may nakatakip nang unan si harap ni Sky, at dahil dito mas nagkaroon ako ng lakas ng loob na humingi ng tuwalya at isinara ko ulit ang pintuan. Maya-maya pa ay kumatok na si Sky at binibigay ang tuwalya. Tanging kamay ko lang ang umabot dahil nasa likod ako ng pintuan. Dahil dito, biniro niya ako na bakit daw ako nagtatago e pareho lang naman kami ng ari. Tawanan kami. Dahil sa sinabi niya, nawala ang hiya at kabog sa dibdib ko at lumabas akong nakatapis lang mg tuwalya.

Paglabas ko ng banyo, sinalubong ako ni Sky sabay pisil sa dibdib ko at pabiro at patay-malisyang sinabihan ako ng “Macho!” na medyo matinis ang boses gaya ng mga parloristang bading. Tawanan lamang ang mga sumunod na nagyari, na wari ko ay naging daan din upang maalis ang tensyong nagmumula sa aking pagkalalaki.

Habang naliligo si Sky, dali-dali akong magbihis. Sando at manipis na boxer shorts lang ang isinuot ko na siya kong kinagawian sa pagtulog. Pinapatuyo ko ng blower ang manipis kong buhok sa harap ng dresser nang lumabas na si Sky sa banyo na nakatapis din ng tuwalya. Hindi ko siya pinansin at patuloy pa rin ako sa pagblower at pagsuklay, at siya naman ay abalang naghahanap ng kanyang damit sa closet, na kitang-kita ko sa salamin. Kahit na medyo bilugan ang katawan ni Sky, may korte ang loko. Wala siyang tiyan at may definition ang mga muscle. May taas na 5’7” si Sky at stocky kaya malaki tingnan. At higit sa lahat matambok ang puwet niya kumpara sa akin. Ang pinakagusto ko sa kanya ay ang maputi at makinis niyang balat na gaya ng sa babae. Kunsabagay, di pa man uso ang konsepto ng metrosexuality noong college pa ako, e banidoso na talaga si Sky. Minsan nga sa GQ pa nag-oorder ng mga pabango at kung anu-anong kaartehan, kaya naman parang dresser ng babae ang sa kaniya.

Para di mahalata ang aking pagsilip at paghanga sa kanya, ipinagpatuloy ko ang pag-discuss ng mga dapat pa naming tapusin. Subalit puro “oo, okey, u-huh” lamang ang pawang mga tugon ni Sky habang naghahalungkat ng damit. Mula sa salamin kitang-kita ko ang magandang hubog ni Sky. Kahit na tapos na ako, hindi pa rin ako umaalis sa harap ng dresser. Nagulat na lamang ako nang walang anu-ano niyang tinggal ang tapis na tuwalya na nakaharap sa salamin, na para bang nang-aakit at ipinaalam niya na alam niya na matagal na akong tumitingin sa kanya. Kitang-kita ko ang mataba at mahabang ari niya na malayang nakalaylay sa pagitan ng malalaki at mapuputi niyang hita. Dahil dito, ibinaling ko ang aking tingin sa blower na sinimulan kong ibalik sa loob ng drawer.

“Huwag mo munang ipasok, at magpapa-blower pa ako sa yo,” pagpipigil ni Sky habang nakangising aso na may halong kaberdehan. Impit na halikhik lamang ang isinagot ko at sumunod ako sa gusto nya at tumayo ako papunta sa kama. Noon ay naka-bikini brief na siya. Tinanong niya ako kung okay lang daw ba sa akin na naka-brief lang siyang matulog. Dun daw siya sanay. Ano pa nga ba ang isasagot ko kundi “oo.” Pero lihim kong ikinatuwa yun dahil mas matagal kong ma-e-enjoy ang pagkilatis sa kanyang katawan. Pero kahit na natutuwa ako, muli akong kinabahan danil hindi ako sanay na may katabing naka-brief lang. Dati-rati kasi, sa guest room ako natutulog, pero buhat nang maging dalawa na ang katulong niya, pinatulog na niya ang mga ito sa guest room. Yung maliit na room sa ibaba ay ginawa nang stock room. Sanay ako na mag-isa sa kuwarto kasi minsan nga nakahubo kung matulog, kaya lang minsan may kasama akong syota, pero hindi ngayon sa kapwa ko lalake.

Habang nagbo-blower ng buhok si Sky, nagsabi na ako na matutulog na ako, habang pumupuesto sa bandang kaliwa ng kama. “Sige lang, ‘tol,” ang maikli niyang sagot, pagkatapos ay binuksan ang TV niya sa kuwarto. “Manonood pa ako ng late night news.”

Nakatuluguan ko na ang panonood niya ng TV at naramdaman ko na lamang na humihiga na siya sa tabi ko. Hindi ako sanay matulog nang nakatihaya. Para kasi akong malulunod. Pero nang gabing yun, ramdam ko na sumasakit ang aking likod, kaya wala akong choice kundi tumihaya. Lumalim pa ang tulog ko nang maramdamam ko na parang naninikip ang paghinga ko, hanggang naalimpungatan ako dahil nakadagan pala ang kanang hita ni Sky sa ibaba malapit sa singit at ari ko habang ang kanang braso niya ay nakadagan sa tiyan ko. Nakayakap sa akin si Sky. Kumabog ang dibdib ko at hindi ko alam ang gagawin. Heto ang lalaking lihim kong minamahal at nakayapos sa akin. Nakiramdam ako, at iniisip na tila yata wala sa sarili si Sky na hindi sa unan kundi sa akin siya nakayakap. Ilang sandali pa, bahagya siyang kumilos. Akala ko ay tatanggalin nya ang pagkakayapos sa akin. Sa halip, lalo niyang hinigpitan ang pagyapos at ramdam na ramdam ko ang mainit na hininga niya, habang isinisiksik ang kanyang mukha sa aking leeg. Sa loob-loob ko, ano ba ito? Gusto ko man siyang yakapin kaya lang baka magising at lalo kong hindi matitikman ang mga yakap niya. Nagkunwari akong walang kamalay-malay sa mga pangyayari, hanggang sa may maramdaman akong init—init na lalong nagpasidhi ng aking kaba. Ramdam na ramdam ko ang pagdaiti ng kanyang ari sa aking hita at balakang. Unti-unti iyong kumikislot, ibig kumawala sa masikip at manipis niyang brief. Noon ko napagtanto na gising si Sky at alam nya ang kanyang ginagawa.

Unti-unti, naramdaman ko na rin ang pagkabuhay ng aking pagkalalaki at unti-unti itong umaangat sa boxer shorts ko. Dahil dito, nagkaroon ako ng lakas ng loob. Una ay ipinatong ko ang kamay ko sa kanyang hita, banayad akong humaplos pabalik-balik sa tuhod at sa may puwitan. Hindi pumapalag s Sky, bagkus at nararamdaman ko ang pag-diin ng kanyang ari sa aking balakang, ang kanyang hita ay humahagod na rin sa aking nagngangalit na ari. Wari ko, gising na ang aming mga diwa at tanging ang mga paghaplos lamang ang daan ng aming pagkakaunawaan.

Naramdaman ko na ring humahaplos ang kanyang kanang kamay sa aking matipunong dibdib, sa dalawa kong utong. Nilaru-laro niya iyon hanggang sa dumako ang mainit niyang mga palad papunta sa pusod ko, at sa aking nagngangalit na ari. Humaplos-haplos iyon sa ibabaw ng aking boxer shorts. Sinuklian ko rin ang mga ginagawa niya. Hinanap ko rin ang kanyang ari na nakatapat na pala sa aking kanang kamay. Masuyo kong hinaplos ang matigas niyang pagkalalaki, habang ang kaliwang kamay ko ay humahaplos sa makinis niyang likod, at masuyo ko siyang hinalikan sa noo, papunta sa kanyang mata na pinaghalinhinan kong hinalikan, pababa sa kanyang matangos na ilong, at binigyan ko siya ng masuyong dampi sa kanyang malambot na mga labi.

Tanging mga bulong at bunting-hininga ang maririnig sa amin. Masuyo kong ginalugad ang loob ng kanyang bibig na sinuklian din niya ng mga masuyo at banayad na paghigop at pagsipsip sa aking dila. Tila walang katapusan ang aming halikan. Bahagya siyang kumilos paibabaw sa akin at sinimulan niyang halikan ang aking dibdib hanggang sa aking puson papunta sa aking galit na galit na ari. Hinagkan niya ng banayad ang aking ari at marahan niya itong dinampian ng kanyang dila hanggang sa isubo nya ito nang buung-buo. Taas-baba ang kanyang ulo at pakiramdam ko tila mawawala ako sa sarili dahil ito ang una kong karanasan sa pakikipagtalik sa lalaki, lalu pa’t isinusubo ang aking ari. Banayad na banayad ang ginawang pagsuso sa akin ni Sky na dahilan upang iangat ko ang aking puwet dahil ayaw kong kumawala sa mainit na bibig niya. Nang malapit na akong labasan, pinigilan ko siya. Pinahiga ko siya sa kama at ako naman ang pumalit sa puwesto niya.

Sinibasib kong muli ang kanyang bibig at ginalugad ang kanyang dila. Taliwas sa marahan at masuyo niyang paghalik sa akin, para akong isang hayok na humimod ng kanyang mga utong, ang puno ng kanyang kili-kili na siya namang nagpapahalinghing sa kanya. Unti-unti akong bumaba sa kanyang pusod, sa puson, hanggang sa ulo ng kanyang ari. Dinilaan ko iyon na parang ice cream, pagkatapos ay isinubo ko rin subalit mas mabilis ang aking pagsuso sa kanya, na halos ikangilo ng kanyang ari. Halos magkasing-haba ang mga ari namin ni Sky, ngunit higit na mataba ang sa kanya, kaya medyo hirap ako sa paglabas-masok ng kanyang ari sa aking bibig. Nang malapit na siyang labasan, sinabihan niyang sabay daw kami magpalabas kaya ipinuwesto ko ang ari ko sa tapat ng mukha niya at sabay naming isinubo ang aming mga nagngangalit na mga ari. Walang kasing sarap ang nararamdaman ko, lalo pa’t mahal ko ang taong gumagawa nito sa akin. Siyang-siya rin si Sky dahil panay ang pagpisil niya sa matambok at matipuno kong puwet.

Ang bawat indayog ng aming mga katawan ay tila lumilikha ng isang sayaw. Sayaw na sumasabay sa saliw at tiempo at himig ng kabog sa aming mga dibdib at sa aming bawat anas at bunting-hininga. Ang bawat galaw ay parang isang sayaw na kami lang ang nakaka-alam, sayaw na sumasabay sa awit na kami lang nag nakakarinig. Pabilis nang pabilis ang musika, gayundin ang bawat indak ng aming mga balakang, hanggang sa marating naming ang rurok ng kaligyahan. Kapwa naming pinakawalan ang naitatago naming pagnanasa, at walang sawa naming tinikman ang matamis na nektar ng aming pagmamahalan.

“I love you…” ang pabulong na sabi sa akin ni Sky, habang kami ay nagpapahinga.

Sinuklian ko iyon ng isang dampi sa kanyang mga labi. “Matagal na kitang minahal. Noon pa. Hindi ko lang masabi sa iyo. Salamat at binigyan mo ng pagkakataon upang maiparamdam at masabi ko rin ito sa iyo.”

Ngiti ang namutawi sa bibig ni Sky. Senyales na siya rin at nasiyahan sa pagkakaroon ng kaganapan ang aming mga damdamin sa bawat isa.

Magkayakap kaming natulog ng gabing iyon. Walang kasing sarap ang kaligayahang aming nararamdaman habang kami ay magkayakap nang mahigpit. Iba ang yakap ni Sky kumpara sa mga naging syota ko. Mainit. Mariin. Dama hanggang kaloob-looban. Sa isip-isip ko, ganito pala ang yumakap sa kapwa lalaki…ganito pala ang magmahal at mahalin ng kapwa ko lalaki.

Natapos din ang sportsfest at pagkatapos noon, nagpasya kaming magsama sa kanilang apartment. Hindi naman nagalit ang Mama ni Sky. Mabuti nga raw yon para hindi mabagot sa kanyang pag-iisa. Nagpaalam na rin ako sa mga magulang ko na lilipat ako ng “boarding house.” Sumang-ayon naman si Papa at Mama. Ngunit nanatili pa ring lihim ang aming relasyon sa kanila. Ang alam nila magbarkada lang kami.

Hindi ko na mabilang kung ilang beses kaming nagtalik ni Sky hanggang sa kami ay makagradweyt ng college. Iba’t ibang estilo, posiyon at paraan ng pakikipagtalik ang aming natuklasan. Bawat pagtatalik ay nagsilbing puhunan sa aming relasyon upang higit itong maging matatag. Iba ito sa libog na naramdaman ko kay Gaerlan nung elementary pa lang ako, lalo pa’t hindi ko pa lubos na alam noon kung ano ang ibig sabihin ng aking pagseselos. Nagbabatehan nga kami nila Ambet at Jonas noong high school, pero palagay ko libog lang talaga yun. Pero kung naging kami ni Ambet, palagay ko, hindi rin ganito kasarap. Mga bata pa kami noon at tanging libog lang ang nananaig sa aming mga kalamnan. Iba ito ngayon. Masarap, para kang nasa alapaap.

At higit na maganda nito, nagkasundo kami na hindi bawal sa amin ang magkaroon ng syota lalo pa’t syota ko na si Geraldine bago pa man naging kami. Tanggap naming dalawa ang kasunduang ito nang walang pag-iimbot. Sa katunayan, kinaumagahan pagkatapos ng una naming pagtatalik, sinagot na siya ni Anne na matagal-tagal na niyang nililigawan. Hindi ko na rin pinalitan si Geraldine. Hanggang kami ay nagtapos ng kolehiyo, siya pa rin ang syota ko at sila pa rin ni Anne.

Masasabi kong naging masaya at normal ang aming pagsasama ni Sky. May nga away at tampuhan dahil minsan nagkakaselosan sa aming mga syota. Ngunit nananaig pa rin ang pagmamahalan namin. Malinaw sa amin ang sitwasyon. Pareho naming tanggap iyon at pareho naming dapat tanggapin ang lahat upang walang ibang taong masasaktan.

Subali’t isang gabi pagkagaling ko sa trabaho, hindi ko inaasahan ang nadatnan ko.


Chapter 4 – Best Man

INILIHIM PALA sa akin ni Sky ang lahat. Dalawang buwan nang buntis si Anne. Para akong binihusan ng malamig na tubig nang gabing iyon. Parang hindi ko matanggap ang lahat ng mga pangyayari. Akala ko ayos lang sa akin, pero kinukurot ang aking dibdib sa mga katotohanang dapat kong tanggapin.

May couturier nang sumusukat kay Anne. Nandoon din ang mga magulang niya. Parang piyesta sa ingay dahil sa usapan kung ano ang motif, yari at kung ilan ang mga ninong at ninang. Parating na rin daw ang Mama ni Sky dahil sa ikalawang linggo na ang kasal sa simbahan. Tango lang ako nang tango sa mga naririnig ko. Walang pumapasok sa aking utak. Walang korte ang mga nakikita ko maliban sa mga galaw na para lamang mga nagdadaang anino sa harapan ko.

“Pare!” pasigaw na sabi ni Sky. “Ikaw ang best man ko, ha?” Bigla akong natauhan sa sinabi ni Sky.

“Ikaw pa, tatanggihan ko?” sagot ko. “O siya, pupunta muna ako sa kuwarto at magbibihis.”

“Wag na, susukatan ka pa dito!” pagpipigil ni Sky, na siya ko namang sinunod nang walang imik. “Okay ka lang?”

“Oo naman. Pagod lang ako. Dami kasing rush job sa office,” pagkukunwari ko na sa palagay ko ay nauunawaan ni Sky kung ano ang ibig kong sabihin. Umupo ako sa coffee table at tumingin-tingin sa catalogue ng mga yari ng tuxedo. Yun daw kasi ang isusuot ko. Habang abala ang lahat sa paglilista, nakapili na rin ako ng sa tingin ko ay babagay sa akin. Unti-unti, inipon kong muli ang aking lakas at nagkunwaring natutuwa rin ako sa lahat ng mga pangyayari. Panay ang sulyap sa akin ni Sky. Nangungusap ang kanyang mga mata. Mayroon siyang gustong sabihin ngunit hindi sa pagkakataong yon. Nagkaintindihan kami. Tumayo lamang ako nang ako na ang susukatan.

At sa wakas, natapos din ang piyesta. Nagpaalam na si Anne, kasama ang mga magulang niya. Nag-alok si Sky na ihahatid sila, pero pinigilan siya kasi may pamahiin silang masama daw ang magbibiyahe sa taong ikakasal. Nagbigay naman si Sky, pero sa loob-loob ko buti na rin kasi may kailangan kaming pag-usapan.

Nauna akong umakyat ng kuwarto. Naiwan pa si Sky na nagmamando sa mga katulong upang iligpit ang mga pinamili nilang mga accessories at mga naiwang pagkain sa mesa. Nakahiga na ako sa kama nang pumasok si Sky. Medyo naaalangan siya at parang nahihiya sa lahat ng pangyayari. Umupo siya sa gilid ng kama na nakatalikod sa akin.

“Sorry,” pabulong niyang sinabi.

“Sorry, saan?”

“Hindi kita nasabihan. I think you should be the first to know.”

“Ayos lang yon ‘tol. Di ba usapan naman natin na walang ibang tao na dapat masaktan? Willing naman akong magparaya, dahil mahal kita.”

“Hindi yun e. Wala sa usapan natin na dapat akong maglihim sa yo. Eversince, sa lahat ng bagay, open tayo.”

“Nagulat lang naman ako. Pero nawala din ang gulat ko. Di nga ba, best man mo pa ako? That means tanggap ko ang lahat. Aaminin ko, medyo nasaktan ako, pero wala yun. Mahal pa rin kita. At dahil mahal kita, masaya ako kung masaya ka rin sa gusto mong kalagyan” pagtatanggi ko sa tunay na nararamdaman ko. Dahil sa sinabi ko, niyakap ako ni Sky ng mahigpit, na para bang ayaw na niyang kumawala. Unti-unti, tumulo na rin ang luha ko, humikbi at tuluyan nang dumaloy ang pait at sakit na nararamdaman ko. Naramdaman ko rin ang paghikbi ni Sky. Mainit ang mga luha niyang dumaloy sa balikat ko.

“Mahal kita, Jesse. Mahal na mahal.”

Sa pagkakataong iyon, ginagap ko ang mukha ni Sky sa aking mga nanginginig at malamig na mga palad. Tinitigan ko ang kanyang mga luhaang mata, ang mapupula ang manipis niyang mga labi, ang makinis niyang mga pisngi, ang makapal niyang mga kilay, na para bang huling tingin ko na sa kanya. “Mahal din kita, Sky.”

Muli, at sa huling pagkakataon, pinakawalan namin ang aming mga damdamin at pinagsaluhan ang buong magdamag. Walang kasing tamis ang gabing iyon. Ninamnam namin bawat sandali. Wala kaming itinira sa oras na hindi magkayakap. Walang tigil ang aming masuyong paghalik, hanggang sa mapagod kaming dalawa.

“Sana, hindi mo ako makakalimutan,” bulong ko sa kanya.

“Puwede pa naman nating ituloy ito, di ba?”

“Sky, kasunduan nating dalawa, walang ibang masasaktan. Hindi na baleng ako o ikaw, wag lang ang iba. Hindi nila tayo maiintindihan. Tayo lang ang nakakintindi ng ating mga nararamdaman.”

“Mahihirapan ako. Mahihirapan ka.”

“Choice natin ito. Mula pa noon, walang nagbabawal sa ating magmahal ng babaeng gusto natin. Ngayon pa ba natin pagbabawalan ang ating mga sarili?”

“No, it’s only my choice. Hindi ka kasama sa desisyon na ito. Hindi nga dapat nangyari ito kung nag-ingat lang ako.”

“Look, kung ganyan kababaw ang pagtingin mo sa pagmamahal ko sayo, kalimutan mo na ako bilang importanteng bahagi ng buhay mo. Hindi ako ganyan magmahal, Sky. Magkakaroon ka na ng pamilya, at sana mahalin mo si Anne gaya o higit pa ng pagmamahal mo sa akin. Naging importante si Anne sa akin dahil mahalaga siya sayo. Ayokong mawala ang mga taong importante sayo. Ipangako mo.”

“Pangako…” muli, tumulo ang mga luha ni Sky sa pisngi niyang nakadikit sa aking mga pisngi. Nang gabing iyon, hindi ako nakatulog. Pilit kong iwinawaksi ang mapait na karanasang ito. Pero kailangan isantabi, o kaya ay kalimutan. Pero hindi puwede. Paano mo makakalimutan ang isang taong mahalaga at napamahal sa iyo, na naging parte ng buhay mo. Hindi sa gabing iyon…marahil taon ang bibilangin, o kung hindi man, sa kabilang buhay pa lamang…

ISANG ARAW matapos ang kasal, at habang nasa honeymoon sina Sky at Anne, nagpasya akong lumipat ng bahay. Mabuti na yun kesa naman nakikita ko araw-araw ang mahal ko pero hindi mo naman mabigyan ng atensyon na tulad ng dati. Magiging daan din ito sa panibagong buhay para sa akin. Nanatili pa rin kaming magkaibigan ni Sky. Naunawaan naman niya kung bakit ako dapat umalis. Unang-una, wala na akong lugar sa bahay niya.

Dalawang taon ang nakalipas nagpakasal na rin kami ni Geraldine. Best man ko rin ang naging kumpare kong si Sky. Ninong ako sa binyag ng unang anak nila. Tulad ng ginawa namin bago siya ikasal, pinagbigyan ko ang kahilingan niya na sa huling pagkakataon, hayaan ko siyang ipadama ang kakaiba niyang pagmamahal sa akin. Tulad ng dati, para kaming mga buwitreng hayok sa laman. Hinanap-hanap ko rin ito ng dalawang taon. Kahit na may mga nakasiping akong ibang lalaki, iba pa rin kung talagang mahal mo ang isang taong ka-sex mo.

Naging masaya ang kasal namin ni Geraldine. Hindi ko na rin nakitaan si Sky ng anumang pagkalungkot. Marahil, bunga ito ng maayos naming paghihiwalay bilang magkasintahan, ngunit patuloy na ugnayan bilang matalik na magkaibigan. Pagkatapos ng kasal namin, napetisyon na rin sa Amerika sina Sky at Anne. Patuloy pa rin ang aming komunikasyon sa pamamagitan ng telepono at email. Naging maayos naman daw ang kalagayan nila ni Anne, lalo pa’t maganda ang mga naging trabaho nila.


TATLONG taon na kaming nagsasama ni Geraldine at nakabili na rin kami ng sarili naming bahay sa isang middle class subdivision. May dalawa na rin kaming anak, isang dalawang taon at isang tatlong buwang sanggol, isang babae at isang lalaki. Sa tingin namin, tama na ang dalawa dahil sa hirap ng buhay.

Isang araw, nakatanggap ako ng tawag galing kay Sky. Uuwi daw siya dito sa Pilipinas. Hindi niya nilinaw kung bakit. Tinanong lang niya kung puwede muna siyang tumira sa amin, na siya ko namang sinang-ayunan. Matagal-tagal na ring di kami nagkikita mula nang umalis sila papuntang States.

Sinundo ko siya sa airport. Hindi ko ipagkakailang sabik akong makita siyang muli. Iniisip ko kung yayakapin ba siya o hahalikan---sa pisngi o sa labi, maraming posibilidad. Hindi rin naman siguro masama kung magnanakaw kami ng oras upang mag-sex. Ano ba naman ang 30 minuto na kaligayahan habang wala si Geraldine. Basta ang gusto ko maging masaya ang pagkikita naming dalawa.


Chapter 5 –Paglaya


BUMABABA pa lamang siya sa rampa ng NAIA, tanaw ko na si Sky. Sabik na sabik akong mayakap na muli ang kaisaisang lalaking minahal ko sa buong buhay ko. Kumakabog ang dibdib ko habang papalapit siya sa ibaba. Nakiusap ako sa guard kung puwede kong salubungin ang taong hinihintay ko. Buti na lang at pumayag kaya dali-dali akong tumakbo sa kinaroroonan niya. Agad naman niya akong nakita, at muli ay nagyakap kami nang mahigpit. Tinulungan ko siya sa mga dala niya at nang makapasok na kami sa kotse, hinalikan ko siya sa labi na hindi naman niya tinanggihan—halik na sabik na sabik na halos ayaw naming maghiwalay. Nahimasmasan lamang kami nang makarinig kami ng busina ng isang kotseng nabarahan ng isang sasakyan sa kanyang paglabas. Nagkatawanan na lang kami, ngunit halata ang pagkasabik namin sa isa’t isa dahil sa higpit ng pagkakahawak ng aming mga kamay at malalagkit na tingin. Pero kailangan na naming umalis dahil panay ang tawag ni Geraldine sa cellphone ko kung nakarating na si Sky at ihahanda na ang pagkain niya.

Habang nagbibiyahe kami, kuwentuhan kami ng buhay-buhay, hanggang sa mabanggit ko si Anne. Ayos lang naman daw. Pero sa tono ng boses niya, halatang may itinatago. Hindi ko na inungkat ang alinmang bagay na nauugnay kay Anne. Kinumusta ko na lamang ang mga bata, na sabi niya ay malalaki na at well-adjusted na sa bago nilang environment.

Pero nagulat na lamang ako nang aminin niya sa akin na hiwalay na raw sila ni Anne. Magkasama sa iisang bubong pero wala na ang dati nilang pagtitinginan. Hiwalay sila ng kuwarto. Puro daw sila away mula pa noong pumunta sila sa States. Dahil nag-uumpisa pa lang siya noon, naging dependent siya sa Mama niya sa pangangailangang pinansiyal. Simula pa man, materyosa ang pagkakilala ko kay Anne. Minsang isang pasko, nakalimutan ni Sky na bigyan ng regalo si Anne kasi nga busy ito sa trabaho dahil malaki ang posibilidad na mapo-promote siya. Isang buwang hindi kinibo ni Anne si Sky. Pero nagkasundo rin nang mag-sorry si Sky. Sa tagal din ng pagsasama namin ni Sky, nakita ko rin ang mataas niyang pride, na minsan ko ring ikinaiinis. Mabuti na lang at mahaba ang pisi ko.

Ngunit kahit na maganda na ang trabaho ni Sky sa isang computer company, hindi na nagbago ang relasyon nila. Ang mga bangayan ay nauwi sa isang malamig na relasyon. Kung hindi lang daw sa mga bata, matagal na siyang humiwalay ng tirahan.

“Sana, hindi ko na siya pinakasalan,” madiin na sambit ni Sky. “Sana ikaw na lang ang pinili ko noon.”

Hindi ko alam ang isasagot ko. Pakiwari ko, ako pa pala ang puno’t dulo ng problema ni Sky. “’Tol, ginawa mo ang lahat para sa kanya. Huwag mong panghinayangan yun. Kung naa-appreciate man niya o hindi ang mga efforts mo, problema niya yun, as long as you give your best sa relasyon ninyo. Wala kang kasalanan, ‘tol.”

“Salamat, ‘tol,” sagot ni Sky. “Pero mas maganda at maayos pa rin siguro ang buhay ko kung tayo pa rin.”

Hindi ko sinagot ang sinabi niya at nag-concentrate ako sa pagmamaneho. Ngunit sa aking sarili, minsan ay inisip ko rin na sana kami pa rin. Nag-away din kami ni Geraldine na halos ay dumating sa punto ng hiwalayan. Kung hindi nga lang dahil din sa mga bata, matagal na kaming hiwalay ni Geraldine. Sa puntong ito ako naghanap ng makapupuno sa aking paghahanap. Makapupuno ng pagmamahal na ipinagkakait ni Geraldine sa akin, at pati na rin ang naputol na relasyon namin ni Sky.

Kung sinu-sinong lalaki ang pinatulan ko. Si Jason, na nagta-trabaho sa isang call center, bata at mapusok sa pakikipagtalik subalit panandalian lamang na relasyon ang gusto. Si Lean na architect, ay tulad ni Sky na malambing at mahusay sa kama. Tulad ni Jason, ayaw din sa matagalang relasyon. Si Eric na doctor, na maraming hang-ups at mga qualifications sa isang partner. At si Jim, na bukas sa isang relasyon ngunit walang oras sa akin. Wala ni sinuman sa kanila ang makakapantay kay Sky.

Hindi nagtagal, humupa rin ang away namin ni Geraldine. Nagkasundong aayusin ang lahat. Ngayon, magkasama na kaming nangangarap at nagsasagawa ng mga plano para sa aming pamilya. Unang bunga ng aming mga pangarap ang tahanan namin ngayon.


PAGDATING namin sa bahay, masayang sinalubong ni Geraldine si Sky. Matagal din silang nagyakap at medyo nagkaiyakan nang kaunti. Kahit papaano, naging malapit din siya kay Sky dahil na rin sa maganda naming relasyon bilang ‘magkaibigan.’ Pinigilan ko na lamang at nagbirong nagseselos na ako. Kung kanino, kami na lang ni Sky ang nakakaalam. Medyo napahiya si Geraldine at kinurot ako sa tagiliran, at napatawa na lang kaming tatlo.

“Kung hindi ko pa alam, crush mo si Sky nung college pa lang tayo,” dugtong ko pa, na lalong ikinainis ni Geraldine. Buti na lang at mabilis ko itong nasuyo dahil nagbibiro lang ako. Niyakap ko nang mahigpit si Geraldine na namumula na sa hiya, sabay halik sa kanya. Masuwerte ako at nagbago na rin ang ugali ni Geraldine. Napansin ko si Sky na inilayo ang tingin sa amin, marahil nagseselos o naiinggit sa magandang pagtitinginan namin ni Geraldine, kaya agad kong inaya si Sky para kumain.

Habang kumakain, tinanong ni Geraldine kung bakit hindi kasama si Anne. Mabuti na lang at nasagi ko ang paa ni Geraldine at naunawaan naman niya yun. Mabilis namang sinagot ni Sky at sinabing walang kasama ang mga bata.

Dahil may jet lag pa, hindi makatulog si Sky. Buti na lang Biyernes ng gabi noon at walang pasok kinabukasan kaya sinamahan ko siyang magpuyat. Nag-aya siyang uminom para daw makatulog siya. Inilabas niya ang dala niyang alak. Napansin kong medyo malakas uminom si Sky kumpara noong nandito pa siya. Halos siya lang ang uminom ng buong bote ng Remy Martin dahil masyado itong matapang at hindi ko talaga mainom ang cognac. Habang nag-iinuman, paulit-ulit niyang sinasambit ang mga problema nilang mag-asawa na dahilan na rin para malaman ni Geraldine kung bakit siya umuwi ng Pilipinas.

Pinauna ko nang matulog si Geraldine dahil madaling-araw na noon at sinabi kong sasamahan ko muna si Sky. Pinahanda ko na rin ang guest room na gagamitin niya. Di nagtagal, halos malugmok na si Sky sa kalasingan. Nakaramdam ako ng awa sa lalaking aking pinakamamahal. Kung puwede lamang bang hatiin ang problema niya, ginawa ko na para lang sa kanya. Hindi ko maatim na nagdurusa ang mahal ko. Halos hindi ko makaya ang kalagayan niya ngayon. Kaya nga, kung sana kami pa rin, hindi sana ganito ang nangyayari sa kanya. Ngunit hindi ko rin alam kung magiging masaya pa rin kami kung patuloy pa ang relasyon naming dalawa. Marahil, darating din ang panahon na magkakaroon kami ng malaking problema na maaari ring mauwi sa hiwalayan.

Inalalayan ko si Sky paakyat sa guest room. Lantang-lanta ang kanyang katawan kaya inihiga ko siya agad sa kama. Pinagmasdan ko ang mukha ng lalaking aking pinakamamahal. Magandang lalaki pa rin ito. Matikas at lalong lumaki ang katawan dahil sa pag-workout sa gym sa States. Yun na lang daw ang outlet niya sa stress na natatanggap niya araw-araw. Napakasarap niyang yakapin. Sa kanyang pagkakatulog, napakaamo pa rin ng kanyang mukha. Noong college pa lamang kami, gustong-gusto ko siyang tingnan habang siya ay natutulog. Kaya naman hindi ko rin mapigilan noon na siya ay halikan at yakapin hanggang sa siya ay magising, na mauuwi sa isang masuyo at masarap na pagtatalik.

Gustong-gusto kong ulitin ang mga sandaling yon ng aming buhay, pero hindi na maaari. Baka makita kami ni Geraldine. Ngunit miss na miss ko na talaga ang mga yakap naming dalawa. Kaya sa huling pagkakataon, gaya ng una naming pagtatalik, hinagkan ko ang noo, ang magkabilang mata, at masuyong hinalikan ang kanyang bahagyang nakabukang mga labi. Ngunit sapat na iyon. Hindi na dapat maulit pa.

Tumayo ako mula sa pagkakaupo ko sa kama. Pagtalikod ko, natunghayan ko si Geraldine na nakatayo sa may pintuan at nakatingin sa amin. Wala siyang imik. Dahil sa hiya at pagkabahala, pinili kong hindi ko siya pansinin at tuloy-tuloy ako sa kuwarto namin. Humiga kaming walang imikan, hanggang sa siya na ang nagsalita.

“Matagal ko nang alam. Huwag kang mag-alala. Hindi ako nagagalit sa ‘yo. Naiintindihan ko ang nararamdaman mo sa taong minsan ay minahal mo.” Nagulat ako sa sinabi niya. Marahil, dahil nga palagi kaming magkasama at nakatira sa iisang bubong bago kami ikasal na dalawa, nakaramdam na rin si Geraldine. Wala na akong magawa kundi ang tanggapin ang katotohanang hindi na lihim ang aming relasyon.

“Sorry, hindi ko sinabi sa iyo noon pa man,” hindi ko alam kung tama ang isinagot ko. Hindi ko rin alam kung makabubuti ang pag-amin ko. Pero nasukol na ako. Hiyang-hiya ako sa asawa ko. Naawa rin ako sa kanya dahil pakiramdam ko, nagtaksil ako nang mahabang panahon sa kanya.

“Hindi mo na kailangang mag-sorry.” Niyakap niya ako, at hinalikan sa pisngi. “Noon pa man, gusto na kitang palayain dahil nararamdaman kong routine na lang ang mga ginagawa natin. Parang obligasyon mo lang na i-date ako, o makipagtalik sa akin.”

“Of course not, mahal kita. Hindi totoo yan!” pagtanggi ko.

“May kasalanan din ako, dahil nagtanim ako ng galit at ipinangako ko sa sarili ko na makukuha kita at hindi ka mapupunta kay Sky,” paliwanag niya. “Naging maramot ako. Sana noon pa pinalaya na kita. Sana hindi ka nasasaktan ngayon. Sana, hindi kayo nasasaktan. Nakahanda ako, Jesse. Kakayanin ko.”

“Totoong nagkarelasyon kami ni Sky, pero matagal na yon. Tapos na yon. Yung nakita mo kanina…aaminin ko, na-miss ko si Sky,” nagsimulang tumulo ang luha ko. “Pero, may ibang buhay na kami ngayon na dapat harapin at panindigan. Mahal kita, Geraldine. Mahal ko rin si Sky. Pareho kayong importante sa akin. Ayokong mawala kayo sa akin. Pero, for once, kailangan ko na ring lumaya. Nahihirapan na rin ako. Kaya please, huwag kang lumayo. Patawarin mo ako. Ang pag-amin kong ito ay isang paglaya sa akin, at para na rin kay Sky, at sa aming mga damdamin sa isa’t isa. Pero hindi nangangahulugang dapat na rin kitang iwanan. Sana maintindihan mo pa rin ako kahit na may pagmamahal pa rin ako sa isang taong tumulong upang mabuo ko ang aking pagkatao. Kailangan ko ang paglaya ng aking damdamin upang lubos ko ring maipadama ang pagmamahal ko sa iyo. Ayoko nang may nadedehado. Yan ang pangako namin ni Sky sa isa’t isa mula noon pa. Hindi baleng kami ang masaktan, wag lang ang mga mahal namin sa buhay. Pero dumating na ang pagkakataong may nasasaktan, kaya ako nagpapaliwanag sa iyo. Sana matanggap mo pa rin ako. Mahal na mahal kita, Geraldine.”

Hindi malaman ni Geraldine ang isasagot sa akin. Alumpihit siya sa pagkakaupo. Nakita niya sa aking mukha na seryoso ako sa mga sinabi ko. Walang anu-ano’y mahigpit niya akong niyakap. Ito raw ay tanda ng kanyang pagtanggap sa aking pagsusumamo, sa aking pag-ibig, at sa aking buong pagkatao. Naging madamdamin ang gabing iyon, na dahilan upang muli naming sariwain ang mga panahong kami ay nagsisimula pa lamang mag-ibigan, hanggang sa kami ay makasal.



ISANG BUWAN na rin ang nakalipas mula nang umalis si Sky pabalik sa Amerika. Masinsinan naming pinag-usapan ang mga bagay-bagay tungkol sa relasyon nila ni Anne. Ang mga implikasyon sa mga bata. Kaugnay nito ang dapat naming isaayos na naudlot naming pag-iibigan. Hindi mahirap para sa amin na pareho dapat naming tanggapin ang realidad ng kasalukuyan. Mahirap mamuhay base sa nakaraan dahil palaging may tanong at mga panghihinayang sa mga bagay na dapat sana ay nangyari sa amin. Huwag dapat naming pagsisihan ang mga desisyon namin sa buhay. Kapwa naming inamin na may pitak pa rin ang bawat isa sa puso naming. Kung paano mabubura, tanging tadhana at panahon lamang ang makapagsasabi. Subali’t hindi namin dapat kalimutan na minsan ay minahal namin ang isa’t isa, na magpahanggang ngayon ay nagmamahalan pa rin kami. At maaari naming ipadama ang pagmamahal na ito sa ibang paraan.

Ikinuwento sa akin ni Geraldine na tumawag siya kay Anne upang tulungan silang ayusin ang kanilang problema. Ipinaliwanag rin niya kay Anne kung paano kami nagsakripisyo ni Sky para lamang matuloy ang kasal nila, na sana ay pahalagahan ni Anne ang parteng ito ng buhay namin ni Sky, gaya ng pagpapahalaga at pagtanggap din niya dito. Sinabi rin niya kay Anne na mahal na mahal siya ni Sky na palagi nitong sinasambit kung sila at nagkukuwentuhan. Humihikbi si Anne habang kausap siya ni Geraldine sa telepono, tanda ng pagpapakumbaba at muling pagtanggap niya sa lalaking pinakamamahal ko.



SA PAGSUSULAT KO ng kuwentong ito, nauunawaan ko na kung bakit ako malungkot ngayong bisperas ng valentine’s day. Naghahanap pa rin ako ng pupuno sa paglisan ni Sky. Natatakot ako na baka baka maging hungkag ang buhay ko. Pero ngayon, nagkaroon na ako ng isang realisasyon. Ang hungkag na bahagi ng aking puso ay hindi maaaring punuin ng kahit na sino pa man maliban kay Sky. Mahal ko pa rin siya at mahal pa rin niya ako. Nguhit sa aming pagbibigay-laya sa isa’t isa, masasabi ngang magkakaroon ng kahungkagan, pero hindi sa sikohikal na paraan. Pisikal na pangangilangan lamang ang nagbigay ng puwang sa aking puso. Hindi dapat ipagkamali ito sa naging relasyon namin ni Sky.

Kaya sa muling pagtawag ni Jim sa akin sa telepono, tatapusin ko na rin ang relasyon namin. Magpapasalamat na rin ako kay Jason para sa mga gabing nakaulayaw ko siya. Masarap maging kaibigan si Lean, at hanggang dun na lang kami. Laman na lang ng alaala ko si Eric. Tutal naman, hindi ako ang tipong hanap niya, at mahahanap lamang niya ang kanyang ideyal na “knight-in-shining-armor” sa mga erotikong kuwento at mga love stories sa pocketbooks.

Bukas, pagdating ni Geraldine galing Davao, aayain ko siyang manood ng concert ni Regine at Ogie. Ihahanda ko na rin ang reservation ko sa hotel, mag-o-order na rin ako ng mga puting French roses na gaya ng bouquet niya nung ikasal kami. Nakakatuwa man, pupunta ako mamaya ng department store at bibili ako ng t-back na brief para sa akin, at itim na negligee para sa kanya. Ano ba ang magandang regalo para sa kanya? Bibilhin ko ulit yung Elizabeth Arden na paborito niyang pabango. Mahal pero okey lang. Para naman ito sa babaeng pinakamamahal ko sa balat ng mundo.

Matagal-tagal na ring hindi ko ginawa ko ito para sa kanya. At sa tingin ko, mauunawaan niya kung bakit ko ito ginagawa. Bibigyan ko siya ng pagkakataon upang punuan ang hungkag na bahagi na para lamang sana kay Sky.

At si Sky, mahal ko pa rin siya. Sa katunayan,habang isinusulat ko ang kuwento naming ito, tinawagan niya ako upang batiin ng Happy Valentine’s Day. Medyo nagkaiyakan…pero okey lang. Ang mahalaga, nasasabi pa rin naming ang saloobin namin sa isa’t isa. At sinabi niya, dito daw silang mag-anak magpapasko, at sa bahay sila titira. “Hihintayin namin kayo,” ang masayang sagot ko. Pagbaba ng telepono, ibinulong ko sa sarili ko, “hihintayin kita…mahal ko.”

WAKAS.